Definicje

Definicje skrótów informatycznych:

ACPI	ACPI (ang. Advanced Configuration and Power Interface, zaawansowany interfejs zarządzania konfiguracją i energią) – otwarty standard opracowany przez firmy Intel, Microsoft i Toshiba, do których później dołączyły HP oraz Phoenix, po raz pierwszy ogłoszony w grudniu 1996. ACPI zwiększa możliwości systemów zarządzania energią oferowane przez wcześniejsze rozwiązanie APM.
AD&D;	Dungeons & Dragons, w skrócie D&D; lub DnD (ang. Lochy i Smoki) – najpopularniejsza i uważana za prekursora gatunku fabularna gra fantasy zaprojektowana przez Gary’ego Gygaxa i Dave’a Arnesona, po raz pierwszy opublikowana w 1974 przez Tactical Studies Rules (TSR). Aktualnie grę wydaje Wizards of the Coast, przedsiębiorstwo zależne od Hasbro. Wywodzi się ona z miniaturowych gier figurkowych, jako wariant gry Chainmail zawierającej zbliżony system gry.
ADO	ADO (ang. ActiveX Data Object) to interfejs wysokiego poziomu umożliwiający dostęp do baz danych poprzez OLE DB.
ADOdb	ADOdb (Active Data Objects DataBase – Obiektowa Baza Danych) to interfejs pozwalający na komunikację z bazą danych. Pozwala on na komunikację pomiędzy skryptem napisanym w języku PHP a praktycznie dowolną z popularnych baz danych: MySQL, PostgreSQL, Oracle, Interbase, Microsoft SQL Server, Access, FoxPro, Sybase, ODBC i ADO.Program nie łączy się bezpośrednio z bazą danych, lecz właśnie z ADODB, a interfejs komunikuje się z bazą danych we właściwy dla niej sposób.
ADSL	Asymmetric Digital Subscriber Line, ADSL (ang. asymetryczna cyfrowa linia abonencka) – technika umożliwiająca szerokopasmowy asymetryczny dostęp do sieci teleinformatycznych a w tym do Internetu i będąca odmianą DSL. W technice tej do przesyłania danych wykorzystuje się częstotliwości większe od 25 kHz, które nie są używane przy przesyłaniu głosu rozmowy telefonicznej. Asymetria polega tutaj na tym, iż przesyłanie danych z sieci do użytkownika jest szybsze niż w drugą stronę.
ADT	Abstrakcyjny typ danych (ang. Abstract data type – ADT) jest to tworzenie i opisywanie w formalny sposób typów danych tak, że opisywane są jedynie własności danych i operacji wykonywanych na nich (a nie przez reprezentację danych i implementację operacji). Specyfikacja ADT powinna: być jednoznaczna i dokładna; zawierać wszystkie przypadki warte rozważenia; nie zawierać niepotrzebnych informacji.
AERO	Windows Aero – interfejs graficzny i standardowa kompozycja pulpitu systemu operacyjnego Windows Vista oraz Windows 7, wydanego przez firmę Microsoft w listopadzie 2006 roku. Aero dzieli się na trzy kompozycje: Aero Glass – posiada m.in: częściowo przezroczyste okna, nowe przyciski nawigacyjne. Aero Standard – połączenie Aero Glass i Aero Basic, używany w Windows Vista Home Basic. Nie posiada przezroczystości, miniaturek na pasku zadań i przełączania pomiędzy oknami.
AGP	Accelerated Graphics Port (AGP, czasem nazywany Advanced Graphics Port) – zmodyfikowana magistrala PCI opracowana przez firmę Intel, zaprojektowana do obsługi kart graficznych. Jest to 32-bitowa magistrala PCI zoptymalizowana do szybkiego przesyłania dużych ilości danych pomiędzy pamięcią operacyjną a kartą graficzną. Wyparta przez szybszą magistralę PCI Express.
AIX	AIX (ang. Advanced Interactive eXecutive) to odmiana systemu Unix tworzona przez firmę IBM na podstawie zarówno SysV, jak i BSD. W systemie zostały zaimplementowane także technologie z systemów mainframe, które zwiększają jego niezawodność i dostępność. System operacyjny AIX jest przeznaczony dla serwerów firmy IBM z procesorami z rodziny Power (RS/6000, pSeries, Power System). Wczesne wersje systemu AIX były też instalowane na komputerach Macintosh firmy Apple wyposażonych w procesory POWER.
ALSA	Advanced Linux Sound Architecture (ALSA) – system obsługi dźwięku dla Linuksa wprowadzony w jądrze z serii 2.5 i mający zastąpić starszy Open Sound System.Dostarcza moduły jądra ze sterownikami kart dźwiękowych oraz bibliotekę alsa-lib.Projekt został rozpoczęty w 1998 jako samodzielny sterownik dla karty Gravis Ultrasound, dopiero później stał się częścią jądra Linux. Od linii 2.6 domyślny sterownik.
ALU	Jednostka arytmetyczno-logiczna (z ang. Arithmetic and Logical Unit lub Arithmetic Logic Unit, ALU) to jedna z głównych części procesora, prowadząca proste operacje na liczbach całkowitych.ALU jest układem cyfrowym, służącym do wykonywania operacji arytmetycznych (takich jak dodawanie, odejmowanie itp.), operacji logicznych (np. Ex-Or) pomiędzy dwiema liczbami oraz operacje jednoargumentowe takie jak przesunięcie bitów, negacja.
AMD	Advanced Micro Devices, Inc., AMD (NYSE; AMD) – amerykańskie przedsiębiorstwo produkujące elektronikę (głównie układy scalone) dla użytkowników domowych i firm. Do głównych produktów firmy należą mikroprocesory, chipsety do płyt głównych, systemy wbudowane oraz procesory graficzne dla serwerów, stacji roboczych i komputerów PC.AMD jest drugim na świecie producentem procesorów opartych na architekturze x86 oraz jednym z największych producentów procesorów graficznych.
AMP	AMP (ang. Asynchronous Multiprocessing) – architektura komputerowa, mająca na celu zwiększenie mocy obliczeniowej komputera poprzez wykorzystanie kilku procesorów pracujących niezależnie od siebie.W architekturze asynchronicznej, która jest odmianą wieloprocesorowości asymetrycznej, poszczególne procesory nie są traktowane jednakowo.
ANSI	ANSI (ang. American National Standards Institute) – instytucja ustalająca normy techniczne obowiązujące w USA.
AP	Punkt dostępu, punkt dostępowy (PD) (ang. access point, AP) – urządzenie zapewniające hostom dostęp do sieci komputerowej za pomocą bezprzewodowego nośnika transmisyjnego jakim są fale radiowe. Punkt dostępowy jest zazwyczaj mostem łączącym bezprzewodową sieć lokalną (WLAN) z siecią lokalną (LAN).
API	Interfejs programistyczny aplikacji (ang. Application Programming Interface, API) – sposób, rozumiany jako ściśle określony zestaw reguł i ich opisów, w jaki programy komunikują się między sobą. API definiuje się na poziomie kodu źródłowego dla takich składników oprogramowania jak np. aplikacje, biblioteki czy system operacyjny.
APIC	APIC (ang. Advanced Programmable Interrupt Controller – zaawansowany programowalny kontroler przerwań) – układ umożliwiający działanie przerwań sprzętowych w komputerowych systemach wieloprocesorowych wyprodukowany przez firmę Intel.
APM	APM (ang. Advanced Power Management), zaawansowane zarządzanie energią – technologia pozwalająca na automatyczne wyłączanie w razie potrzeby nieużywanych urządzeń komputera (np. karty graficznej, monitora, dysku) lub całego komputera – wyłączenie całkowite lub przejście w tzw. stan wstrzymania, w którym podtrzymywane jest tylko napięcie płyty głównej i pamięci RAM. Obsługa APM realizowana jest przez BIOS. Technologia obecnie wyparta przez standard ACPI.
ARM	Architektura ARM (Advanced RISC Machine, pierwotnie Acorn RISC Machine) – 32-bitowa oraz 64-bitowa (Apple A7, 2013 r.) architektura (model programowy) procesorów typu RISC.Różne wersje rdzeni ARM są szeroko stosowane w systemach wbudowanych (ang. embedded systems) i systemach o niskim poborze mocy, ze względu na ich energooszczędną architekturę.Procesory z architekturą ARM są jednymi z najczęściej stosowanych procesorów na świecie.
ARP	Address Resolution Protocol (ARP) – protokół sieciowy umożliwiający mapowanie logicznych adresów warstwy sieciowej na fizyczne adresy warstwy łącza danych. Protokół ten nie ogranicza się tylko do konwersji adresów IP na adres MAC stosowany w sieciach Ethernet, lecz jest także wykorzystywany do odpytywania o adresy fizyczne stosowane w technologiach Token ring czy FDDI.
ASIC	ASIC (ang. Application Specific Integrated Circuit) – typ elektronicznych układów scalonych zaprojektowanych do realizacji z góry ściśle określonego zadania.
ASIO	ASIO (ang. Audio Stream Input/Output) – wejście/wyjście dla strumienia danych audio.Sposób zarządzania danymi audio, opracowany przez firmę Steinberg Media Technologies, będący podstawową metodą dostępu do kart dźwiękowych i interfejsów audio w sekwencerze Cubase. ASIO został zaakceptowany przez szereg firm zajmujących się produkcją sprzętu i oprogramowania, dzięki czemu stał się jednym z popularniejszych sposobów zarządzania hardwarem z poziomu programów muzycznych.
ASMP	ASMP (ang. Asymmetric Multiprocessing) – architektura komputerowa, mająca na celu zwiększenie mocy obliczeniowej i funkcjonalności komputera poprzez wykorzystanie kilku procesorów.W architekturze asymetrycznej poszczególne procesory nie są traktowane jednakowo, jak w architekturze symetrycznej, lecz niektórym z nich przydzielane są zadania specjalne. Jeden z procesorów może np. obsługiwać wyłącznie operacje wejścia/wyjścia, podczas gdy pozostałe zajmują się obsługą normalnych aplikacji.
ASP	ASP (ang. Active Server Pages) – technika firmy Microsoft służąca tworzeniu dynamicznych stron WWW wykonywanych po stronie serwera, oparta na jednym z dostępnych języków skryptowych.
AT&T;	AT&T; (ang. American Telephone and Telegraph) – amerykańskie przedsiębiorstwo telekomunikacyjne. Notowane na New York Stock Exchange: (NYSE: T). AT&T; było przez pewien czas największym na świecie przedsiębiorstwem świadczącym usługi telefoniczne oraz największą siecią telewizji kablowej. W jego laboratoriach (Bell Labs) powstał m.in. system operacyjny Unix, języki C, C++ i AWK, a także tranzystor.
ATA	ATA (ang. Advanced Technology Attachments) – interfejs systemowy w komputerach klasy PC i Amiga przeznaczony do komunikacji z dyskami twardymi zaproponowany w 1983 przez firmę Compaq. Używa się także zamiennie skrótu IDE (ang. Integrated Drive Electronics), od 2003 roku (kiedy wprowadzono Serial ATA) standard ten jest określany jako PATA (od \Parallel ATA\). Standard ATA nie jest już rozwijany w kierunku zwiększania szybkości transmisji.
ATAPI	ATAPI (ang. Advanced Technology Attachment Packet Interface) – interfejs systemowy w komputerach klasy PC przeznaczony do komunikacji z urządzeniami pamięci masowych. ATAPI to de facto rozszerzona wersja standardu ATA, wprowadzająca wiele usprawnień pod kątem obsługi wymiennych mediów.
ATM	Asynchronous Transfer Mode (ATM) – szerokopasmowy standard komunikacji, realizujący przesył pakietów poprzez łącza wirtualne. Wybór drogi (routing) jest dokonywany tylko raz, przy zestawianiu łącza. Wszystkie pakiety należące do jednego połączenia wirtualnego są wysyłane tą samą trasą. Jest stosowany w sieciach MAN i WAN. Informacja w tym standardzie przesyłana jest w postaci komórek składających się z nagłówka 5 bajtów i pola informacyjnego: 48 bajtów.
AVI	AVI (ang. Audio Video Interleave) to kontener danych audiowizualnych. Został wprowadzony w roku 1992 przez firmę Microsoft jako element strategii przystosowania systemu Windows do obsługi multimediów, stanowiący część technologii Video for Windows.
BASIC	BASIC (Beginner’s All-purpose Symbolic Instruction Code) – język programowania wysokiego poziomu, opracowany w 1964 przez Johna George’a Kemeny’ego i Thomasa E. Kurtza w Dartmouth College w oparciu o Fortran i Algol-60. Jego pierwsza wersja znana była później pod nazwą Dartmouth BASIC, pierwszy program w BASIC-u został uruchomiony 1 maja 1964 na komputerze General Electric GE-225 typu mainframe.
BGI	Borland Graphics Interface (BGI) – biblioteka graficzna opracowana przez firmę Borland. Nierozłącznym członem biblioteki jest wektorowy format czcionek CHR. Na samym początku istnienia biblioteki BGI firma Borland dostarczyła tylko cztery pliki CHR: TRIPLITTSANSGOTHW późniejszym czasie dołączyły do nich jeszcze pliki:BOLDEUROLCOMSCRISIMPTSCRPóźniejsze czcionki posiadały opis znaków o kodach ASCII z zakresu od 32 do 255.
BGP	BGP (ang. Border Gateway Protocol) zewnętrzny protokół trasowania (routingu). BGP w wersji czwartej jest podstawą działania współczesnego internetu. Istnieje wiele rozszerzeń BGP stosowanych przy implementacji MPLS VPN, IPv6 czy Multicast VPN.Jest protokołem wektora ścieżki umożliwiającym tworzenie niezapętlonych ścieżek pomiędzy różnymi systemami autonomicznymi. Obecny otwarty standard protokołu BGP jest opisany w dokumentach RFC 4271 i 1771.
BIND	BIND (Berkeley Internet Name Domain, poprzednio: Berkeley Internet Name Daemon) jest popularnym serwerem (demonem) DNS. Został on stworzony przez Paula Vixie w roku 1988 podczas jego pracy w DEC. BIND jest jednym z najpopularniejszych serwerów DNS wykorzystywanym w systemach Linux i Unix. BIND stanowi ważny składnik zapewniający poprawne działanie systemu nazw w Internecie.
BIOS	BIOS (akronim ang. Basic Input/Output System – podstawowy system wejścia-wyjścia) – zapisany w pamięci stałej zestaw podstawowych procedur pośredniczących pomiędzy systemem operacyjnym a sprzętem. Posiada on własną pamięć, w której znajdują się informacje dotyczące daty, czasu oraz danych na temat wszystkich urządzeń zainstalowanych na naszym komputerze. Jest to program zapisany w pamięci ROM płyty głównej oraz innych kart rozszerzeń takich jak np.
BLOB	Blob (ang. binary large object) – w systemach zarządzania bazami danych: typ danych, który umożliwia przechowywanie dużych ilości danych binarnych jako pojedynczy obiekt w bazie danych, stosowany w szczególności do przechowywania danych multimedialnych, takich jak grafika, muzyka czy filmy.
BOOTP	BOOTP (ang. BOOTstrap Protocol – protokół początkowego ładowania systemu) – protokół komunikacyjny typu UDP umożliwiający komputerom w sieci uzyskanie od serwera danych konfiguracyjnych, np. adresu IP. Rozwinięciem i następcą protokołu BOOTP jest DHCP.BOOTP jest zdefiniowany w RFC 951.
BPSK	BPSK (ang. Binary Phase Shift Keying) – najprostsza forma modulacji PSK, w której faza może przyjmować jedną z dwóch wartości przesuniętych względem siebie o 180° reprezentując logiczne \ lub \.
BRI	Basic Rate Interface (BRI, 2B+D, 2B1D) – standard warstwy fizycznej podstawowego interfejsu ISDN, zdefiniowanego przez ITU.Składa się z dwóch kanałów typu B (bearer) i jednego kanału typu D (data). Informacja sterująca przepływem jest przesyłana kanałem D, natomiast dane głównie kanałami B, takie sterowanie przepływem jest określane jako \out-of-band signalling\.Protokół definiuje pakiet jako składający się z 16 bitów kanału B1, 16 bitów kanału B2, 4 bitów kanału D i 12 bitów synchronizacji.
BSD	BSD (ang. Berkeley Software Distribution, czasami nazywany Berkeley Unix) – odmiana systemu operacyjnego Unix wywodząca się ze stworzonych na Uniwersytecie Kalifornijskim Berkeley rozszerzeń dla systemu rozwijanego przez firmę AT&T.; Także potoczna nazwa licencji BSD, na której te systemy są wydawane oraz pokrewnych licencji tego typu (np. licencja MIT).
BSS	BSS (ang. Basic Service Set) to w sieciach bezprzewodowych standardu IEEE 802.11 grupa urządzeń bezprzewodowych logicznie ze sobą powiązanych.Urządzenia te mogą się bezpośrednio ze sobą komunikować na dwa sposoby:IBSS niezależny – bezpośrednio ze sobą (sieci typu ad-hoc)BSS strukturalny – za pośrednictwem punktów dostępowychUrządzenia bezprzewodowe należące do tego samego BSS mają ustawiony ten sam numer BSSID.en:Basic Service Set
BSSID	BSSID (ang. Basic Service Set Identifier) to 48-bitowy numer identyfikacyjny w sieciach bezprzewodowych standardu IEEE 802.11 nadawany wszystkim stacjom należącym do tego samego BSS.Numer ten służy do identyfikacji różnych sieci bezprzewodowych obejmujących ten sam teren. W IBSS niezależnych (ad-hoc) numer ten jest generowany losowo i ustawiany jest bit Universal/Local.
BT	Bluetooth /ˈbluːtuːθ/ – technologia bezprzewodowej komunikacji krótkiego zasięgu pomiędzy różnymi urządzeniami elektronicznymi, takimi jak klawiatura, komputer, laptop, palmtop, telefon komórkowy i wieloma innymi.Jest to otwarty standard opisany w specyfikacji IEEE 802.15.1. Jego specyfikacja obejmuje trzy klasy mocy nadawczej 1-3 o zasięgu 100, 10 oraz 1 metra w otwartej przestrzeni. Najczęściej spotykaną klasą jest klasa druga.
CAD	Projektowanie wspomagane komputerowo, CAD (ang. Computer Aided Design) – zastosowanie sprzętu i oprogramowania komputerowego w projektowaniu technicznym. Metodologia CAD znajduje zastosowanie między innymi w inżynierii mechanicznej, elektrycznej, budowlanej. Znamienne dla CAD jest cyfrowe modelowanie geometryczne mające na celu opracowanie zapisu konstrukcji wyrobu (jednego obiektu technicznego lub ich układu).
CAML	OCaml znany pierwotnie jako Objective Caml – wieloparadygmatowy język programowania oraz implementacja tego języka w postaci zestawu narzędzi i bibliotek.Jest, oprócz Caml Light, główną implementacją języka Caml.
CBQ	Class Based Queueing, CBQ – algorytm kolejkowania pakietów oparty na klasach kolejek. Umożliwia wydzielanie pasma dla komputerów w sieci lokalnej, tak aby każda ustalona klasa pakietów miała zagwarantowaną szerokość pasma.
CBR	Stała przepływność ((ang.) constant bit rate, CBR) – cecha strumienia danych polegająca na transmisji bądź zapisie określonego segmentu utworzonych danych zawsze przy pomocy tej samej liczby bitów, niezależnie od stopnia skomplikowania zapisywanych danych.Rozwiązanie to jest proste i między innymi dlatego znajduje zastosowanie w mediach strumieniowych (tzw. streaming) przy ograniczonej przepustowości, kiedy istotna jest maksymalna, a nie średnia przepustowość.
CCITT	CCITT – akronim od nazwy francuskiej: Comité consultatif international téléphonique et télégraphique. Organizacja bardziej znana pod nazwą angielską: International Telegraph and Telephone Consultative Committee. Po polsku znany jako Międzynarodowy Komitet Doradczy do spraw Telefonii i Telegrafii.Organizacja ta zastąpiona została dnia 1 marca 1993 roku przez ITU-T.es:CCITTsv:CCITTuk:CCITT
CD	Płyta kompaktowa (ang. Compact Disc, CD-ROM – Compact Disc – Read Only Memory) – poliwęglanowy krążek z zakodowaną cyfrowo informacją do bezkontaktowego odczytu światłem lasera optycznego. Zaprojektowany w celu nagrywania i przechowywania dźwięku, przy użyciu kodowania PCM, który dzisiaj jest tylko jednym ze standardów cyfrowego zapisu dźwięku. Taką płytę nazywa się CD-Audio.
CERN	Europejska Organizacja Badań Jądrowych CERN (fr. Organisation Européenne pour la Recherche Nucléaire) – ośrodek naukowo-badawczy położony na północno-zachodnich przedmieściach Genewy na granicy Szwajcarii i Francji, pomiędzy Jeziorem Genewskim, a górskim pasmem Jury. Obecnie do organizacji należy dwadzieścia państw. CERN zatrudnia 2600 stałych pracowników oraz około 8000 naukowców i inżynierów reprezentujących ponad 500 instytucji naukowych z całego świata.
CGA	CGA (ang. Color Graphics Adapter) – jeden ze standardów kart graficznych IBM-PC wprowadzony ok. 1981 roku.Karta CGA posiada 16KB pamięci i umożliwia wyświetlanie obrazu na monitorach czarno-białych lub kolorowych oraz na odbiornikach telewizyjnych. Może pracować w dwóch trybach: Znakowym – rozdzielczość wynosi albo 40×25 znaków dla odbiorników TV, albo 80×25 dla monitorów. Kolor każdego znaku oraz kolor tła są ustawiane indywidualnie: kolor znaku jest wybierany z palety 16.
CGI	CGI (ang. Common Gateway Interface) – znormalizowany interfejs, umożliwiający komunikację pomiędzy oprogramowaniem serwera WWW a innymi programami znajdującymi się na serwerze. Zazwyczaj program serwera WWW wysyła do przeglądarki statyczne dokumenty HTML. Za pomocą programów CGI można dynamicznie (na żądanie klienta) generować dokumenty HTML uzupełniając je np.
CGM	Computer Graphics Metafile (CGM) – format pliku grafiki wektorowej 2D, grafiki rastrowej i tekstu.CGM jest nazwą oficjalnego standardu zdefiniowanego przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (International Organisation for Standarisation – ISO) i Międzynarodową Komisję Elektrotechniczną (International Electrotechnical Commission – IEC) w dokumencie ISO/IEC 8632 oraz Narodowy Instytut Standardów i Technologii (National Institute of Standard and Technology) w dokumencie FIPS (Federal Inforrmation Processing Standard) 128 -1.CGM jest formatem wymiany danych graficznych niezależnym od systemu operacyjnego.
CHAP	CHAP (ang. Challenge Handshake Authentication Protocol) jeden z dwóch obok PAP sposobów uwierzytelniania w PPP. CHAP zapewnia węzłom zgłaszanie swojej tożsamości za pomocą trójfazowego uzgadniania. CHAP jest bezpiecznym protokołem uwierzytelniania, zapewnia ochronę przed atakami wykorzystującymi podsłuch transmisji, wykorzystuje MD5. Jest preferowany jako uwierzytelnianie w PPP.Protokół CHAP został zdefiniowany w RFC 1994.
CHS	CHS (ang. Cylinder-Head-Sector, czyli cylinder-głowica-sektor) jest metodą adresowania danych na dysku twardym.Każdy dysk twardy zawiera talerze i głowice do odczytu i zapisu. Głowice znajdują się po obydwu stronach talerza tzn. jeżeli dysk zawiera 2 talerze to posiada 4 głowice. Każdy talerz podzielony jest na ścieżki. Wartość cylindrów określa liczbę ścieżek znajdujących się po każdej ze stron talerza.
CIDR	Classless Inter-Domain Routing (CIDR) – bezklasowa metoda przydzielania adresów IP, wprowadzona w 1993 roku przez Internet Engineering Task Force w celu zastąpienia wcześniejszego, klasowego sposobu adresacji.Jest usprawnieniem protokołu IPv4 zaadoptowanym także do protokołu IPv6. W CIDR długość maski podsieci jest dostosowana do potrzeb danej podsieci lub wpisu w tablicy routingu (po angielsku variable length subnet masks – VLSM), a nie ustalana jedna dla całej sieci.
CIL	Common Intermediate Language (z ang. Wspólny Język Pośredni, w skrócie CIL, lub IL) – język najniższego poziomu dla platformy Microsoft .NET odczytywalny przez człowieka. Jest to odpowiednik asemblera jako języka pośredniego dla typowych języków wysokiego poziomu (tu: Common Language Infrastructure (CLI) wyrażający kod w C#, Visual Basic .NET, Managed C++ lub dowolnym języku z wielu (40+) języków kompilowanych do CIL).
CIR	CIR (ang. Committed Information Rate) jest przepływnością jaką usługodawca gwarantuje klientowi przy zachowaniu parametrów jakościowych, takich jak opóźnienie, poziom traconych ramek, itd. Parametr CIR jest uśredniany w czasie (zwykle bardzo krótkim), ponieważ klient najczęściej wysyła ramki do dostawcy usługi z prędkością interfejsu (np. 10 Mbit/s albo 100 Mbit/s), a nie z prędkością ustaloną przez CIR (np 2 Mbit/s). Wartość parametru CIR równa zeru oznacza usługę niegwarantowaną (ang.
CLR	Common Language Runtime (z ang. Środowisko Uruchomieniowe Wspólnego Języka, w skrócie CLR) to środowisko uruchomieniowe dla platformy .NET, przewidziane do pracy na wielu systemach operacyjnych i maszynach, jak Microsoft Windows, Unix czy Macintosh. Jest to maszyna wirtualna, która wykonuje kod wyrażony w Common Intermediate Language (CIL). Specyfikacja Wspólnego Języka (z ang.
CMIP	Common Management Information Protocol (CMIP) – standardowy protokół monitoringu sieciowego opracowany przez organizację ISO. CMOT (CMIP over TCP) jest wersją uruchamianą w sieciach TCP/IP, natomiast CMOL (CMIP over LLC) jest wersją dla sieci lokalnych IEEE 802 (Ethernet, Token Ring itp.).
CMIS	Common Management Information Services (CMIS) – standard OSI definiujący funkcje dla sieciowego monitoringu i sterowania.
CMOS	CMOS (ang. Complementary metal-oxide semiconductor) – technologia wytwarzania układów scalonych, głównie cyfrowych, składających się z tranzystorów MOS o przeciwnym typie przewodnictwa i połączonych w taki sposób, że w ustalonym stanie logicznym przewodzi tylko jeden z nich.
CMS	System zarządzania treścią (ang. Content Management System, CMS) – oprogramowanie pozwalające na łatwe utworzenie serwisu WWW oraz jego późniejszą aktualizację i rozbudowę przez redakcyjny personel nietechniczny. Kształtowanie treści i sposobu ich prezentacji w serwisie internetowym zarządzanym przez CMS odbywa się za pomocą prostych w obsłudze interfejsów użytkownika, zazwyczaj w postaci stron WWW zawierających rozbudowane formularze i moduły.
CMYK	CMYK – zestaw czterech podstawowych kolorów farb drukarskich stosowanych powszechnie w druku wielobarwnym w poligrafii i metodach pokrewnych (atramenty, tonery i inne materiały barwiące w drukarkach komputerowych, kserokopiarkach itp.). Na zestaw tych kolorów mówi się również barwy procesowe lub kolory triadowe (kolor i barwa w jęz. polskim to synonimy).
COBOL	COBOL (ang. COmmon Business Oriented Language) – język programowania stworzony z głównym przeznaczeniem do prac programistycznych w dziedzinach ekonomii i biznesu.COBOL jest jednym z najpopularniejszych i najczęściej używanych[potrzebne źródło] języków programowania na świecie. Według szacunków Gartner Group z 1997 istniało wówczas ok. 240 miliardów linii kodu napisanego w COBOL-u, ok. 90% światowych transakcji finansowych jest przetwarzanych przez programy napisane w COBOL-u
COFF	COFF (Common Object File Format) – format plików wykonywalnych użyty w systemie Unix System V Release 3, później zaadaptowany do systemu Microsoft Windows NT.
COM	COM (ang. Component Object Model) – standard definiowania i tworzenia interfejsów programistycznych na poziomie binarnym dla komponentów oprogramowania wprowadzony przez firmę Microsoft wraz z bibliotekami zapewniającymi podstawowe ramy i usługi dla współdziałania komponentów COM i aplikacji.
CORBA	CORBA (ang. Common Object Request Broker Architecture) – technologia zapewniająca komunikację pomiędzy obiektami pracującymi w heterogenicznych (różnorodnych) systemach komputerowych. Obiekty pełniące dowolne funkcje mogą być zaimplementowane w różnych językach programowania, na dowolnej platformie sprzętowej, pod kontrolą różnych systemów operacyjnych.Opis obiektów, a właściwie interfejsów do nich, znajduje się w pliku IDL (ang.
CPAN	CPAN (ang. Comprehensive Perl Archive Network) – źródło dokumentacji oraz modułów do języka Perl. Zgromadzone moduły mają bardzo wiele zastosowań (np. umożliwiają dostęp do baz danych czy protokołów komunikacyjnych, tworzenie obrazków, wykonywanie skomplikowanych operacji matematycznych i in.).
CPU	Procesor (ang. processor), także CPU (ang. Central Processing Unit), GPU (ang. Graphics Processing Unit) – urządzenie cyfrowe sekwencyjne, które pobiera dane z pamięci, interpretuje je i wykonuje jako rozkazy.
CRC	Cykliczny kod nadmiarowy, inaczej: cykliczna kontrola nadmiarowa (ang.) Cyclic Redundancy Check, CRC – jest to system sum kontrolnych wykorzystywany do wykrywania przypadkowych błędów pojawiających się podczas przesyłania i magazynowania danych binarnych.
CSMA/CA	CSMA/CA (ang. Carrier Sense Multiple Access with Collision Avoidance) to protokół wielodostępu do łącza ze śledzeniem stanu nośnika i unikaniem kolizji. Jest to rozszerzona wersja CSMA.Sposób arbitrażu w przypadku, gdy kilka urządzeń próbuje wysyłać informacje na tym samym łączu w tym samym czasie, jest następujący: każde urządzenie przed próbą wejścia na linię wysyła sygnał próbny (pilot) i jeżeli nie zaszła kolizja z sygnałem innego urządzenia – uzyskuje zgodę na nadawanie.
CSMA/CD	CSMA/CD (ang. Carrier Sense Multiple Access / with Collision Detection) – protokół wielodostępu CSMA z badaniem stanu kanału i wykrywaniem kolizji.
CSS	Kaskadowe arkusze stylów (ang. Cascading Style Sheets, w skrócie CSS) to język służący do opisu formy prezentacji (wyświetlania) stron WWW. CSS został opracowany przez organizację W3C w 1996 r. jako potomek języka DSSSL przeznaczony do używania w połączeniu z SGML-em. Pierwszy szkic CSS zaproponował w 1994 r. Håkon Wium Lie.Arkusz stylów CSS to lista dyrektyw (tzw.
CUDA	CUDA (ang. Compute Unified Device Architecture) – opracowana przez firmę Nvidia uniwersalna architektura procesorów wielordzeniowych (głównie kart graficznych) umożliwiająca wykorzystanie ich mocy obliczeniowej do rozwiązywania ogólnych problemów numerycznych w sposób wydajniejszy niż w tradycyjnych, sekwencyjnych procesorach ogólnego zastosowania.
CUPS	CUPS (Common UNIX Printing System) – system obsługi urządzeń drukujących dla systemów bazujących na architekturze UNIX.CUPS został wydany przez firmę Easy Software Products na licencji GNU GPL.
CVS	CVS (ang. Concurrent Versions System) – system kontroli wersji udostępniany na licencji GPL. Przeznaczony do pracy grupowej nad kodem programów lub innych projektów realizowanych w zapisie elektronicznym. CVS zbudowany jest w architekturze klient-serwer. Stworzony na bazie RCS przez Dicka Grune w 1986 roku.Od początku lat 90. XX wieku CVS jest wykorzystywany jako narzędzie pracy grupowej w wielu projektach programistycznych, których współpraca opiera się na wykorzystaniu Internetu – są to m.in.
DAC	Przetwornik cyfrowo-analogowy, przetwornik C/A lub DAC (z ang. Digital to Analog Converter, DAC) – przyrząd elektroniczny przetwarzający sygnał cyfrowy (zazwyczaj liczbę binarną w postaci danych cyfrowych) na sygnał analogowy w postaci prądu elektrycznego lub napięcia o wartości proporcjonalnej do tej liczby. Innymi słowy jest to układ przetwarzający dyskretny sygnał cyfrowy na równoważny mu sygnał analogowy.Przetwornik analogowo-cyfrowy w skrócie zwany ADC wykonuje odwrotną konwersję.
DBMS	System zarządzania bazą danych, SZBD (ang. Database Management System, DBMS) – oprogramowanie bądź system informatyczny służący do zarządzania bazą danych. System zarządzania bazą danych może być również serwerem bazy danych (SBD) lub też może udostępniać bazę danych lokalnie – na określonym komputerze.
DCE	Data Communications Equipment (DCE – urządzenie komunikacyjne transmisji danych) – urządzenie komunikacyjne zakończenia obwodu danych umożliwiające urządzeniom końcowym (DTE) dostęp do łączy telekomunikacyjnych. Urządzenia DCE pośredniczą w wymianie danych między DTE, dostosowując standard transmisji wykorzystywany przez DTE do warunków panujących w łączu komunikacyjnym.
DCOM	DCOM (ang. Distributed Component Object Model) — interfejs programistyczny realizujący rozproszony obiektowy model składników. Jest opatentowaną technologią firmy Microsoft służącą do budowania składników programowych i zapewniania komunikacji między nimi w małej sieci komputerowej. Skonstruowany został również zestaw bazowy takich składników.Rozwinięty z COM jako odpowiedź na CORBA, stał się później częścią COM+.
DDE	DDE (ang. Dynamic Data Exchange) – protokół wprowadzony w Microsoft Windows 3.x (dostępny też w OS/2 i Mac OS), który pozwalał aplikacjom komunikować się ze sobą w taki sposób, że gdy zawartość dokumentu utworzonego w jakiejś aplikacji (np. edytorze tekstów lub arkuszu kalkulacyjnym) została zmodyfikowana, automatycznie ulegał modyfikacji inny dokument, do którego był dołączony ten pierwszy.
DDoS	DDoS (ang. Distributed Denial of Service – rozproszona odmowa usługi) – atak na system komputerowy lub usługę sieciową w celu uniemożliwienia działania poprzez zajęcie wszystkich wolnych zasobów, przeprowadzany równocześnie z wielu komputerów (np. zombie).Atak DDoS jest odmianą ataku DoS polegającą na zaatakowaniu ofiary z wielu miejsc jednocześnie. Do przeprowadzenia ataku służą najczęściej komputery, nad którymi przejęto kontrolę przy użyciu specjalnego oprogramowania (różnego rodzaju tzw.
DDR	DDR SDRAM (ang. Double Data Rate Synchronous Dynamic Random Access Memory) – rodzaj pamięci typu RAM stosowany w komputerach jako pamięć operacyjna oraz jako pamięć kart graficznych i podobnych.
DEC	Digital Equipment Corporation (DEC) – amerykańska firma informatyczna założona w 1957 r. przez Kena Olsena. Nazwa handlowa – Digital.Pierwszy producent minikomputerów (PDP-5 rok 1963) i 32-bitowych procesorów (VAX rok 1977).Konstruktor 64-bitowych procesorów RISC Alpha (1991).Do lat 90. firma działała prawie w każdej dziedzinie rozwiązań informatycznych.W 1998 roku po przejęciu przez Compaqa firma przestała istnieć, jednak linia procesorów i komputerów była nadal rozwijana.
DES	DES (ang. Data Encryption Standard) – symetryczny szyfr blokowy zaprojektowany w 1975 roku przez IBM na zlecenie ówczesnego Narodowego Biura Standardów USA (obecnie NIST). Od 1976 do 2001 roku stanowił standard federalny USA, a od roku 1981 standard ANSI dla sektora prywatnego (znany jako Data Encryption Algorithm).
DFS	Sieciowy system plików (NFS, ang. Network File System) – system plików, który umożliwia dostęp do plików wielu komputerom w sieci komputerowej. Dane znajdują się na jednym lub wielu serwerach, a dostęp do nich uzyskać może wiele komputerów – hostów – naraz. Komunikacja następuje tylko poprzez odpowiedni protokół komunikacyjny.Sieciowe systemy plików mogą działać według architektury klient-serwer lub w formie rozproszonej (DFS, Distributed File System).
DHCP	DHCP (ang. Dynamic Host Configuration Protocol – protokół dynamicznego konfigurowania hostów) – protokół komunikacyjny umożliwiający hostom uzyskanie od serwera danych konfiguracyjnych, np. adresu IP hosta, adresu IP bramy sieciowej, adresu serwera DNS, maski podsieci. Protokół DHCP jest zdefiniowany w RFC 2131 i jest następcą BOOTP. DHCP został opublikowany jako standard w roku 1993.W kolejnej generacji protokołu IP, czyli IPv6, jako integralną część dodano nową wersję DHCP, czyli DHCPv6.
DIF	Data Interchange Format (DIF) – format pliku do międzyplatformowej wymiany informacji między arkuszami kalkulacyjnymi (Microsoft Excel, OpenOffice.org Calc, Lotus 1-2-3).Środowisko: Mac OS, OS/2, Windows
DIMM	DIMM (ang. Dual In-Line Memory Module) – szereg standardów modułów pamięci RAM, w których styki złącza krawędziowego modułu znajdują się po obu stronach płytki drukowanej.
DIP	DIP (ang. Dual In-line Package), czasami nazywany DIL (Dual In Line) – w elektronice rodzaj obudowy elementów elektronicznych, głównie układów scalonych o małej i średniej skali integracji, a także elementów takich jak transoptory, optotriaki. Wyprowadzenia tych elementów umieszczone są w równej linii na dwóch dłuższych bokach prostokątnej obudowy.
DLL	DLL (z ang. Dynamic-Link Library – biblioteka łączona dynamicznie) – w środowisku Microsoft Windows biblioteka współdzielona (z ang. shared library), która przechowuje implementacje różnych podprogramów programu lub zasoby programu.
DMA	Direct Memory Access, DMA (z ang. bezpośredni dostęp do pamięci) – technika, w której sprzęt komputerowy podłączony do płyty głównej, np. karta graficzna, karta dźwiękowa, karta sieciowa czy kontroler dysku twardego, mogą korzystać z pamięci operacyjnej RAM lub portów we-wy, pomijając przy tym CPU.
DNS	Domain Name System (DNS, pol. „system nazw domenowych”) – system serwerów, protokół komunikacyjny oraz usługa obsługująca rozproszoną bazę danych adresów sieciowych. Pozwala na zamianę adresów znanych użytkownikom Internetu na adresy zrozumiałe dla urządzeń tworzących sieć komputerową. Dzięki DNS nazwa mnemoniczna, np. pl.wikipedia.org jest tłumaczona na odpowiadający jej adres IP, czyli 91.198.174.192 DNS to złożony system komputerowy oraz prawny.
DOCSIS	DOCSIS (ang. Data Over Cable Service Interface Specification) standard transmisji danych w istniejących hybrydowych sieciach kablowych HFC. DOCSIS opisuje standard stosowany przede wszystkim w USA, podczas gdy EURODOCSIS to system stosowany głównie w Europie, choć wiele sieci stosuje DOCSIS również na starym kontynencie.
DOM	Obiektowy model dokumentu (Document Object Model, DOM) – sposób reprezentacji złożonych dokumentów XML i HTML w postaci modelu obiektowego. Model ten jest niezależny od platformy i języka programowania.Standard W3C DOM definiuje zespół klas i interfejsów, pozwalających na dostęp do struktury dokumentów oraz jej modyfikację poprzez tworzenie, usuwanie i modyfikację tzw. węzłów (ang. nodes).Dla większości języków programowania istnieją biblioteki obsługujące DOM dla plików XML.
DoS	Dos (łac. posag) – w prawie rzymskim, majątek otrzymywany przez męża przy zawieraniu małżeństwa, w celu ułatwienia ponoszenia kosztów utrzymywania małżeństwa (onera matrimonii), żony i rodziny oraz zabezpieczenia żony i dzieci w razie rozwiązania małżeństwa.
DoS	DoS (ang. Denial of Service, odmowa usługi) – atak na system komputerowy lub usługę sieciową w celu uniemożliwienia działania.Atak polega zwykle na przeciążeniu aplikacji serwującej określone dane czy obsługującej danych klientów (np.
DOS	DOS (ang. Disk Operating System) – pierwszy przenośny (dyskowy) system operacyjny (OS) komputerów PC i mikrokomputerów lat 80. zawierający m.in. rozszerzenia programowe procedur sprzętowych BIOSu oraz interpreter poleceń.
DPMS	VESA Display Power Management Signaling (DPMS) jest standardem zaproponowanym przez organizację VESA definiującym tryby oszczędzenia energii przez monitory CRT. Tryb oszczędzania energii jest ustawiany przez kartę graficzną (SVGA) poprzez włączanie lub wyłączanie sygnałów odchylania poziomego i pionowego.
DQPSK	DQPSK (Differential Quaternary Phase Shift Keying) – różnicowa kwadraturowa modulacja z kluczowaniem fazy.Różnicowy system kluczowania z przesuwem fazy, może być uważany za niekoherentną wersję systemu QPSK. Jego stosowanie eliminuje konieczność dysponowania koherentnym sygnałem odniesienia w odbiorniku (analogicznie jak w przypadku DPSK). Dla przesłania symbolu 00 przesuwa się fazę bieżącego sygnału o 90 stopni, i tak dla każdego kolejnego symbolu binarnego.
DRAM	Pamięć dynamiczna, DRAM (ang. Dynamic Random Access Memory) – rodzaj ulotnej pamięci półprzewodnikowej RAM, która przechowuje każdy bit danych w oddzielnym kondensatorze wewnątrz układu scalonego. Poszczególne jej elementy zbudowane są z tranzystorów MOS, z których jeden pełni funkcję kondensatora, a drugi elementu separującego.W przeciwieństwie do pamięci statycznych wymagają okresowego odświeżania zawartości (ze względu na rozładowywanie się kondensatorów).
DRI	Direct Rendering Infrastructure (DRI) jeden z elementów X Window System. Pozwala na bezpośrednią komunikację z kartą graficzną, pomijając X serwer. Wykorzystywane w celu sprzętowej akceleracji OpenGL (np. przez Mesę). Jednym z komponentów DRI, po stronie jądra systemu operacyjnego jest DRM.
DSL	DSL (ang. Digital Subscriber Line) – cyfrowa linia abonencka, rodzina technologii szerokopasmowego dostępu do Internetu. Standardowa maksymalna prędkość odbierania danych waha się od 8Mb/s do 52 Mb/s oraz od 1Mb/s do 5Mb/s dla prędkości wysyłania w zależności od stosowanej w danym kraju technologii DSL. Dla technologii ADSL prędkość wysyłania danych jest niższa od prędkości ich odbierania, natomiast prędkości te są symetryczne w technologii SDSL. Wynalazcą modemów DSL był Joseph W.
DSP	Cyfrowe przetwarzanie sygnałów, CPS (ang.) Digital Signal Processing, DSP – dziedzina nauki i techniki zajmująca się sygnałami cyfrowymi i metodami ich przetwarzania.
DSSS	DSSS (ang. Direct Sequence Spread Spectrum a dokładniej directly carrier-modulated, code sequence module) – bezpośrednie modulowanie nośnej sekwencją kodową.Jest to jedna z technik rozpraszania widma w systemach szerokopasmowych przy pomocy ciągów kodowych. Jeden ze sposobów działania tej techniki polega na tym, że przy wysyłaniu, strumień danych jest mnożony przez odpowiedni ciąg kodowy o większej szybkości bitowej. W ten sposób wyjściowy strumień informacji zajmuje znacznie szersze pasmo.
DTE	Data Terminal Equipment (DTE) – urządzenie końcowe. Często urządzenie cyfrowe oraz współpracujący z nim konwerter są integrowane o jednej obudowie, z której wyprowadzone jest złącze łącza szeregowego o określonym standardzie do wykorzystywanego medium. Tego rodzaju urządzenie jest zwykle określane jako DTE ponieważ przetwarza ono dane oraz stanowi źródło lub miejsce przeznaczenia danych.
DVB	DVB (ang. Digital Video Broadcasting) – jest zbiorem powszechnie akceptowalnych standardów dla telewizji cyfrowej. Standardy DVB są zarządzane przez międzynarodowe konsorcjum składające się z ponad 270 członków i publikowane przez Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych (ang. European Telecommunications Standards Institute, ETSI), Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki (fr.: Comité Européen de Normalisation Electrotechnique, CENELEC) oraz Europejską Unię Nadawców (ang.
DVD	DVD (Digital Video Disc lub Digital Versatile Disc) – rozpowszechniony w roku 1995 standard zapisu danych na optycznym nośniku danych,podobnym do CD-ROM (te same wymiary: 12 lub 8 cm) lecz o większej pojemności uzyskanej dzięki zwiększeniu gęstości zapisu.Płyty DVD dzielą się na przeznaczone tylko do odczytu DVD-ROM oraz umożliwiające zapis na płycie DVD-R, DVD-R DL, DVD-RW, DVD+R, DVD+R DL, DVD+RW, DVD-RAM.
DVI	DVI (ang. Digital Visual Interface) – standard złącza pomiędzy kartą graficzną a monitorem komputera. Pojawił się w komputerach w 1999 roku.Standard Digital Visual Interface został zaprojektowany przez grupę Digital Display Working Group (DDWG). Do grupy lobbującej za DVI można zaliczyć wiele firm związanych początkowo z DFP.
DVI	DVI (\DeVice Independent\) – format pliku wynikowego w programie wydawniczym TeX. W przeciwieństwie do plików ze znacznikami TeX, pliki DVI nie są przeznaczone do czytania przez użytkownika; zawierają dane binarne opisujące wizualny układ dokumentu w sposób niezależny od specyficznego formatu graficznego, monitora czy drukarki.Pliki DVI są przetwarzane przez sterownik DVI (DVI driver) na format graficzny akceptowany przez urządzenia wyjściowe.
EAI	Ekumenizm.pl – internetowy ekumeniczny serwis informacyjny powstały w 2004 roku jako inicjatywa młodych polskich chrześcijan różnych wyznań. Początkowo w redakcji pracowali wyznawcy Kościoła rzymskokatolickiego, Ewangelicko-Augsburskiego, Ewangelicko-Reformowanego oraz Zielonoświątkowego.Ekumenizm.pl powstał w wyniku podziału w redakcji serwisu informacyjnego kosciol.pl.
EBCDIC	EBCDIC (ang. Extended Binary Coded Decimal Interchange Code, czyli rozszerzony dziesiętny zakodowany dwójkowo kod wymiany) to ośmiobitowe kodowanie znaków używane do dziś, głównie w systemach IBM mainframe i midrange, a także systemach Fujitsu, Siemens, Bull, Unisys. Można w nim zapisać do 256 różnych symboli, jednak kodowanie EBCDIC występowało w wielu wersjach, odmiennych dla różnych państw. Alternatywny system, ASCII wykorzystuje 7 bitów i koduje na nich 128 znaków o numerach 0-127.
ECC	Kodowanie korekcyjne lub kodowanie korygujące (ang. ECC – error correction coding, FEC – forward error correction) – technika dodawania nadmiarowości do transmitowanych cyfrowo informacji. Umożliwia całkowitą lub częściową detekcję i korekcję błędów powstałych w wyniku zakłóceń. Dzięki temu nie ma potrzeby wykorzystywania kanału zwrotnego, do poinformowania nadawcy o błędzie i konieczności ponownego przesłania informacji.
ECDL	Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych (ang. European Computer Driving Licence, ECDL) – jednolity dla całej Unii Europejskiej certyfikat zaświadczający o posiadaniu podstawowych umiejętności w zakresie korzystania z komputera osobistego. Wcześniej nazywany w Polsce Europejskim Komputerowym Prawem Jazdy.Inicjatywa Certyfikatu Komputerowego powstała w 1992 roku w Finlandii. Pierwszy Certyfikat Umiejetności Komputerowych wydano w 1994 roku.
EDI	Elektroniczna wymiana danych (ang. Electronic Data Interchange, EDI) – transfer biznesowych informacji transakcyjnych od komputera do komputera z wykorzystaniem standardowych, zaakceptowanych formatów komunikatów.Celem EDI jest wyeliminowanie wielokrotnego wprowadzania danych oraz przyspieszenie i zwiększenie dokładności przepływu informacji dzięki połączeniu odpowiednich aplikacji komputerowych między firmami uczestniczącymi w wymianie.
EEPROM	EEPROM (ang. Electrically-Erasable Programmable Read-Only Memory) – rodzaj nieulotnej pamięci komputerowej. Oznaczana również jest jako E²PROM.Pamięć EEPROM w odróżnieniu od pamięci EPROM może być kasowana tylko przy użyciu prądu elektrycznego. Liczba zapisów i kasowań jest ograniczona, w zależności od typu i producenta pamięci wynosi od 10.000 do 1.000.000 cykli. Po przekroczeniu tej wartości pamięć ulega uszkodzeniu.
EGA	EGA (ang. Enhanced Graphics Adapter) – jeden ze standardów kart graficznych komputerów typu IBM-PC. Został opracowany w 1984 roku przez firmę IBM dla komputerów klasy IBM PC/AT. W porządku chronologicznym usytuowany między CGA a VGA.
EGP	EGP (ang. Exterior Gateway Protocol) – protokół trasowania zewnętrznego służący do łączenia systemów autonomicznych.Wymiana informacji odbywa się w trzech krokach: neighbour acquisition – pozyskiwanie sąsiadów poprzez wymianę odpowiednich komunikatów neighbour reachability – sprawdzanie dostępności sąsiadów. Polega na wysłaniu odpowiedniego komunikatu i oczekiwaniu na odpowiedź.
EHCI	EHCI (ang. Enhanced Host Controller Interface) – rozszerzony interfejs dostępu do urządzeń USB wprowadzony przez firmy Compaq i Microsoft dla magistrali USB w specyfikacji 2.0.Standard mający zastąpić OHCI, zapewniający jednocześnie kompatybilność wstecz.
EIDE	ATAPI (ang. Advanced Technology Attachment Packet Interface) – interfejs systemowy w komputerach klasy PC przeznaczony do komunikacji z urządzeniami pamięci masowych. ATAPI to de facto rozszerzona wersja standardu ATA, wprowadzająca wiele usprawnień pod kątem obsługi wymiennych mediów.
EIGRP	EIGRP (ang. Enhanced Interior Gateway Routing Protocol) – protokół trasowania Cisco Systems operujący na wektorze odległości. Jest przeznaczony do trasowania wewnątrz systemu autonomicznego (IGP).Do przeliczania tras używa maszyny DUAL FSM (Diffused Update Algorithm Finite State Machine). Używany w sieciach o wielkości nieprzekraczającej 50 routerów. Używa płaskiej struktury sieci z podziałem na systemy autonomiczne. Do transportu pakietów wykorzystuje protokół Reliable Transport Protocol.
EIR	EIR (ang. Excess Information Rate) Parametr transmisji w sieciach Frame Relay określający nie gwarantowaną, maksymalną przepustowość, która nie może zostać przekroczona przez użytkownika. Zobacz też: CIR, MIR
EISA	EISA (z ang. Extended Industry Standard Architecture – Rozszerzona Standardowa Architektura Przemysłowa) – magistrala komunikacyjna zaprojektowana specjalnie dla 32-bitowych komputerów wyposażonych w 80386. Aby zapewnić jej kompatybilność z szyną ISA, taktowana jest zegarem 8,33 MHz. Dość duża prędkość transmisji danych (33 MB/s) jest nie tyle rezultatem częstotliwości taktowania, co szerokości szyny.
EJB	Enterprise JavaBeans (EJB) – technologia \po stronie serwera\ będąca jednym z elementów specyfikacji Korporacyjnej Javy JEE / J2EE. Na EJB można spojrzeć jak na podzbiór możliwości Korporacyjnej Javy w kontekście zarządzania beanami – ziarnami EJB – udostępniających im usługi jak transakcyjność, trwałość, rozproszenie, bezpieczeństwo, wielodostęp, itp.
ELF	ELF, Executable and Linkable Format – format plików wykonywalnych, plików obiektowych, bibliotek współdzielonych oraz zrzutów pamięci, popularny na systemach uniksowych (używany m.in. w Linuksie, FreeBSD, BeOS, AmigaOS 4.0).Format ELF został opracowany przez Unix System Laboratories (USL).
EMS	EMS (ang. Expanded Memory Specification, LIM EMS) – specyfikacja dostępu do pamięci poszerzonej (ang. expanded memory) (o adresach ponad 1 MB) w systemie operacyjnym DOS na komputerach wyposażonych w procesor 80286 lub nowszych. Pamięć poszerzona (dodatkowa) była to pamięć o adresie fizycznym większym od 1MB, niedostępna wprost w przestrzeni adresowej w trybie rzeczywistym pracy procesora 80286. Dostęp do niej był realizowany przez mechanizm okna.
ENIAC	ENIAC (od ang. Electronic Numerical Integrator And Computer – Elektroniczny, Numeryczny Integrator i Komputer) – komputer skonstruowany w latach 1943-1945 przez J.P. Eckerta i J.W. Mauchly’ego na Uniwersytecie Pensylwanii w USA. Zaprzestano jego używania w 1955.Do roku 1975 powszechnie uważany był za pierwszy komputer na świecie, jednak teraz o miano to ubiegają się również – po odtajnieniu danych brytyjskich maszyny Colossus oraz niemieckie Konrada Zuse.
EPIC	Explicitly Parallel Instruction Computing, EPIC – architektura 64-bitowa, zaprojektowana przez Hewlett-Packard i Intel, opierająca się na 128 rejestrach ogólnego przeznaczenia i zmiennoprzecinkowych. Odmiana architektury VLIW.Do wykonywania zadań architektura wykorzystuje ładowanie spekulatywne (speculative loading), przewidywanie (prediction) i jawną współbieżność (explicit parallelism).IA-64 (Intel Architecture-64), pierwsza 64-bitowa architektura Intela opiera się na modelu EPIC.
EPROM	EPROM (ang. Erasable Programmable Read-Only Memory) – rodzaj pamięci cyfrowej w postaci układu scalonego, przechowującej zawartość także po odłączeniu zasilania. Wykorzystuje specjalnie skonstruowany tranzystor MOS z dwiema bramkami: sterującą, normalnie połączoną elektrycznie z resztą układu i bramką pamiętającą, odizolowaną od reszty układu.
eSATA	Serial ATA (ang. Serial Advanced Technology Attachment, SATA) – szeregowa magistrala komputerowa, opracowana i certyfikowana przez SATA-IO, służąca do komunikacji pomiędzy adapterami magistrali hosta (HBA) a urządzeniami pamięci masowej, takimi jak dyski twarde, SSD, napędy optyczne i taśmowe. SATA jest bezpośrednim następcą równoległej magistrali ATA.Kable SATA są węższe i bardziej elastyczne od kabli ATA, co ułatwia układanie oraz poprawia warunki chłodzenia wnętrza komputera.
ETSI	Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych (ang. European Telecommunications Standards Institute, ETSI) – niezależny instytut standaryzacyjny. Podstawowym zadaniem ETSI jest opracowywanie norm niezbędnych do stworzenia europejskiego rynku telekomunikacyjnego.
EULA	EULA (od ang. End-user license agreement) – umowa lub wzorzec umowy pomiędzy licencjodawcą (producentem lub dystrybutorem oprogramowania) a tzw. użytkownikiem końcowym, określająca warunki udzielenia licencji na korzystanie z oprogramowania.
FAT	FAT (akronim z ang. File Allocation Table) – system plików powstały pod koniec lat 70. Zastosowany w systemach operacyjnych, m.in. DOS i Windows.Podobnie jak sam DOS, wywodzi się z systemów CP/M. Określa on rozmieszczenie plików, katalogów i wolnej przestrzeni na takich nośnikach danych jak dyskietki i twarde dyski. Najważniejszym elementem systemu jest tablica informująca o rozmieszczeniu plików na partycji (FAT) – od nazwy tej tablicy pochodzi nazwa systemu.
FCC	Federalna Komisja Łączności (ang. Federal Communications Commission, FCC) – amerykańska agencja regulująca zasady wykorzystania częstotliwości radiowych dla celów związanych z komunikacją. Pierwotnym celem funkcjonowania agencji było zaprowadzenie porządku w dziedzinie komunikacji telegraficznej i radiowej. Z czasem rozszerzono jej kompetencje o radiofonię, telekomunikację i wszystkie formy telewizji.Posiada liczne zadania o charakterze regulacyjno-kontrolnym.
FCS	Frame Check Sequence (FCS) – pole służące do sprawdzania sumy kontrolnej ramki, dodawane w protokołach komunikacyjnych w celu wykrywania błędów transmisji danych. Do obliczania FCS stosowany jest cykliczny kod nadmiarowy (CRC).Pole FCS stosowane jest w protokołach Ethernet, X.25, HDLC, Frame Relay oraz innych protokołach warstwy łącza danych.
FDB	FDB – Fluid Dynamic Bearing (Dynamiczne łożysko olejowe) – rodzaj łożyska stosowanego głównie w dyskach twardych, jego specjalna konstrukcja umożliwia zmniejszenia drgań, co wydłuża żywotność i czyni pracę cichszą, przy obrotach w niektórych modelach dysków twardych dochodzących do 10 000 obrotów na minutę.
FDD	Stacja dyskietek (FDD; Floppy Disk Drive) – element komputera przeznaczony do obsługi jednego z rodzajów zewnętrznej pamięci komputerowej, jakim jest dyskietka.
FDDI	Fiber Distributed Data Interface (FDDI) – standard transmisji danych, jest oparty na technologii światłowodowej. Transfer w tych sieciach wynosi 100 Mb/s. Sieć ta zbudowana jest z dwóch pierścieni – pierścień pierwotny i pierścień zapasowy (wtórny). Transmisja prowadzona jest z użyciem jednego pierścienia. Istnieją modyfikacje protokołu pozwalające na używanie dwóch pierścieni, lecz są rzadko stosowane z powodu dwukrotnego spadku przepustowości po uszkodzeniu pierścienia i rekonfiguracji sieci.
FIFO	Kolejka (ang. queue) – liniowa struktura danych, w której nowe dane dopisywane są na końcu kolejki, a z początku kolejki pobierane są dane do dalszego przetwarzania (bufor typu FIFO, First In, First Out; pierwszy na wejściu, pierwszy na wyjściu).Specjalną modyfikacją kolejki jest kolejka priorytetowa – każda ze znajdujących się w niej danych dodatkowo ma przypisany priorytet, który modyfikuje kolejność późniejszego wykonania.
FPS	Klatki na sekundę (skr. kl./s, często fps od ang. frames per second; potocznie klatkaż) – w animacji i filmie liczba klatek wyświetlanych w ciągu sekundy, czyli częstotliwość, z jaką statyczne obrazy pojawiają się na ekranie. Jest ona miarą płynności wyświetlania ruchomych obrazów.Niski współczynnik klatek na sekundę powoduje u widza wrażenie „klatkowania” czy też \pokazu slajdów\, z kolei wysoki zwiększa płynność wyświetlania.
FPU	Koprocesor, jednostka zmiennoprzecinkowa (FPU, ang. Floating Point Unit) to układ scalony wspomagający procesor w obliczeniach zmiennoprzecinkowych. W większości współczesnych konstrukcji, koprocesor arytmetyczny, a także jednostki obsługujące bardziej skomplikowane obliczenia (np. instrukcje wektorowe) są zintegrowane z procesorem w jednym układzie.W przeszłości jednak, koprocesor stanowił opcjonalny komponent procesora i nie był standardowym układem komputera.
FSB	Front side bus (FSB) – występująca w wielu architekturach komputerów PC magistrala łącząca procesor z kontrolerem pamięci (najczęściej zlokalizowanym w mostku północnym). Składa się ona z linii adresowych, linii danych oraz linii sterowania. Parametry FSB (liczba linii poszczególnych typów, częstotliwość) zależne są od zastosowanego procesora. Jego następcami są DMI oraz QPI dla platform Nehalem.== §Przypisy ==
FSF	Free Software Foundation (Fundacja Wolnego Oprogramowania) – najważniejsza instytucja sponsorująca Projekt GNU, założona w 1985 roku przez Richarda Stallmana.
FTP	FTP, protokół transferu plików (ang. File Transfer Protocol) – protokół komunikacyjny typu klient-serwer wykorzystujący protokół TCP według modelu TCP/IP (krótko: połączenie TCP), umożliwiający dwukierunkowy transfer plików w układzie serwer FTP–klient FTP.FTP jest zdefiniowany przez IETF w dokumencie RFC 959.FTP jest protokołem 8-bitowym i dlatego nie wymaga kodowania danych do 7 bitów, tak jak w przypadku poczty elektronicznej.Do komunikacji wykorzystywane są dwa połączenia TCP.
GCC	GCC (ang. GNU Compiler Collection) – zestaw kompilatorów do różnych języków programowania rozwijany w ramach projektu GNU i udostępniany na licencji GPL oraz LGPL. GCC jest podstawowym kompilatorem w systemach uniksopodobnych, przy czym szczególnie ważną rolę odgrywa w procesie budowy jądra Linux.
GDI	Graphics Device Interface (GDI) – jeden z trzech podstawowych komponentów (razem z jądrem i API Windows) interfejsu użytkownika (menedżera okien GDI) w Microsoft Windows.GDI odpowiedzialne jest za przedstawianie obiektów graficznych i przesyłanie ich do urządzeń wyjściowych, takich jak monitory i drukarki.Drukarka GDI (ang. GDI printer) to drukarka przeznaczona wyłącznie do pracy w środowisku Windows, wykorzystująca wewnętrzny system graficzny Windows (GDI) aby rasteryzować obraz.
GDM	GDM (GNOME Display Manager) to menedżer logowania dla środowiska graficznego GNOME (choć jego obecność w systemie nie jest konieczna do działania samego GDM). Został zaprojektowany jako prostsza w konfiguracji alternatywa dla domyślnego w X11 menedżera XDM. Do GDM-a dostępne jest wiele motywów graficznych.
GG	GG (Dawniej Gadu-Gadu) – komunikator internetowy, opracowywany przez firmę GG Network.Pomysłodawcą i twórcą GG jest informatyk Łukasz Foltyn. Gadu-Gadu ma około 50 milionów unikatowych użytkowników, którzy wysyłają do 300 milionów wiadomości dziennie, a internauci tworzą dziennie ponad 500 kont.
GIF	GIF (ang. Graphics Interchange Format) – format pliku graficznego z kompresją bezstratną (opis niżej) stworzony w 1987 roku przez firmę CompuServe. Pliki tego typu są powszechnie używane na stronach WWW, gdyż pozwalają na tworzenie animacji dwustanową przezroczystością. Panuje powszechne przekonanie, iż format GIF obsługuje jedynie 256 kolorów na obraz, jednak odnosi się on do kolorów mogących występować w jednym bloku obrazu, a nie do całego obrazu.
GIMP	GIMP (GNU Image Manipulation Program) – darmowy program do tworzenia i obróbki grafiki rastrowej.Umożliwia malowanie, usuwanie tła obrazu (wycinanie), usuwanie obiektów ze zdjęć (klonowanie), zmianę rozmiaru i perspektywy oraz obrót obrazów, dokonywanie różnych operacji na kolorach, łączenie obrazów poprzez warstwy/maski oraz konwertowanie różnych formatów plików graficznych.Jest odpowiednikiem popularnego, płatnego programu Adobe Photoshop.
GNOME	GNOME (ang. GNU Network Object Model Environment) – graficzne środowisko użytkownika oparte na systemie X Window System oraz Widżetach GTK+ i GDK. Działa na większości systemów typu Unix.
GNU	GNU, rekurencyjny akronim od słów ang. GNU’s Not Unix (GNU to Nie Unix), GNU (wymowa /gnu/) – uniksopodobny system operacyjny złożony wyłącznie z wolnego oprogramowania. GNU zapoczątkowany został przez Richarda Stallmana i był pierwszym projektem Fundacji Wolnego Oprogramowania (ang. Free Software Foundation, FSF).Projekt mający na celu stworzenie GNU to Projekt GNU, a programy przez niego wydawane nazywane bywają pakietami GNU lub programami GNU.
GPG	GPG lub GnuPG (ang. GNU Privacy Guard – Strażnik Prywatności GNU) – wolny zamiennik oprogramowania kryptograficznego PGP. Udostępniony na licencji GPL, pierwotnie rozwijany przez Wernera Kocha. Projekt jest wspierany przez rząd niemiecki. GPG spełnia standard OpenPGP. Obecne wersje PGP (oraz Filecrypt firmy Veridis) mogą współpracować z systemami spełniającymi założenia standardu OpenPGP (takimi jak GPG).
GPL	GNU General Public License – licencja wolnego i otwartego oprogramowania stworzona w 1989 roku przez Richarda Stallmana i Ebena Moglena na potrzeby Projektu GNU, zatwierdzona przez Open Source Initiative. Pierwowzorem licencji była licencja Emacs General Public License. Wersja druga licencji GNU GPL została wydana w roku 1991, a wersja trzecia – 29 czerwca 2007.
GPU	Procesor graficzny, inaczej GPU (ang. Graphics Processing Unit) – główna jednostka obliczeniowa znajdującą się w kartach graficznych.
GTK	GTK+ – biblioteka służąca do tworzenia interfejsu graficznego do programów komputerowych. Pierwotnie stworzona na potrzeby programu GIMP, stąd też nazwa – The GIMP Toolkit. Znak + pojawił się w nazwie, gdy autorzy dodali do oryginalnego GTK możliwość programowania obiektowego.GTK+ została napisana w C, aczkolwiek jest zaprojektowana obiektowo, w oparciu o implementację obiektowości dla C – GObject. Z biblioteki GTK+ można korzystać przy pomocy większości języków programowania.
GUI	Graficzny interfejs użytkownika, środowisko graficzne (ang. Graphical User Interface, GUI) – ogólne określenie sposobu prezentacji informacji przez komputer oraz interakcji z użytkownikiem, polegające na rysowaniu i obsługiwaniu widżetów.
Gzip	gzip (GNU zip) to program komputerowy służący do bezstratnej kompresji danych, tworzony w ramach projektu GNU.
HDL	Hardware Description Language, HDL (ang.) – język opisu sprzętu, wykorzystywany do opisu układów cyfrowych w technice cyfrowej.Istnieją dwa, zasadnicze sposoby opisu układów cyfrowych: behawioralny – projektant definiuje zależności pomiędzy wyjściami a wejściami układu, natomiast realizacją układu zajmuje się kompilator, funkcjonalny – projektant definiuje bloki funkcjonalne oraz zależności między nimi. Bloki funkcjonalne mogą być bardzo proste, np.
HDLC	HDLC (ang. High-Level Data Link Control) jest protokołem warstwy łącza danych modelu OSI. Standard HDLC opisuje norma ISO, lecz szeroko stosuje się także implementację CISCO. HDLC jest stosowany w technologii WAN, obsługuje zarówno połączenia dwupunktowe, jak i wielopunktowe. Jest protokołem o orientacji bitowej. Jest przezroczysty informacyjnie.
HMA	Pamięć wysoka (ang. high memory area, HMA) – obszar pamięci w procesorze 80286 i nowszych pracującymi trybie rzeczywistym rozpoczynający się od adresu fizycznego 1 MB i mający rozmiar 64 KB – 16 B.
HP	Hewlett-Packard Company (HP), NYSE: HPQ – amerykańska firma informatyczna z siedzibą w Palo Alto w Kalifornii. W 2010 roku druga pod względem obrotów największa firma informatyczna świata. Producent m.in. komputerów osobistych, serwerów, drukarek i urządzeń poligraficznych oraz dostawca usług IT. W 1999 z HP wyodrębniono działy produkujące elektroniczny sprzęt pomiarowy, podzespoły oraz sprzęt medyczny i naukowy, formując osobną spółkę Agilent Technologies.
HPFS	High Performance File System – system plików bez księgowania stworzony na potrzeby systemu operacyjnego OS/2, po raz pierwszy zastosowany w roku 1989 w OS/2 1.2. W przeciwieństwie do starszego FAT od początku tworzony był z myślą o dyskach twardych. Z tego systemu wywodzi się NTFS.HPFS obsługuje długie nazwy plików (do 256 znaków), rozpoznaje małe i duże litery, umożliwia używanie znaków narodowych. Maksymalny rozmiar partycji to 2 TB, pliku 2 GB.
HT	Hyper-threading (nazwa oficjalna Hyper-Threading Technology, nazwy skrócone HT Technology, HTT lub HT) – implementacja wielowątkowości współbieżnej (ang. simultaneous multithreading, SMT) opracowana przez firmę Intel i stosowana w procesorach Atom, Core i3, Core i5, Core i7, Itanium, Pentium 4 oraz Xeon.Hyper-threading służy zwiększeniu wydajności obliczeń prowadzonych równolegle (czyli wykonywaniu wielu zadań jednocześnie) przez mikroprocesory.
HTB	HTB (ang. Hierarchical Token Bucket) to algorytm hierarchicznego podziału łącza.Umożliwia on:podział pasma na klasy;przyporządkowanie różnego rodzaju pakietów IP do odpowiednich klas według różnych kryteriów, na przykład według adresu odbiorcy, adresu nadawcy, wielkości pakietu, protokołu itp.;nałożenie reguł i ograniczeń na przepływność dla poszczególnych klas.HTB zostało włączone do jądra Linuksa poczynając od wersji 2.4.20.
HTML	HTML (ang. HyperText Markup Language) – hipertekstowy język znaczników, obecnie szeroko wykorzystywany do tworzenia stron internetowych.
HTTP	HTTP (ang. Hypertext Transfer Protocol – protokół przesyłania dokumentów hipertekstowych) to protokół sieci WWW (ang. World Wide Web). Obecną definicję HTTP stanowi RFC 2616. Za pomocą protokołu HTTP przesyła się żądania udostępnienia dokumentów WWW i informacje o kliknięciu odnośnika oraz informacje z formularzy. Zadaniem stron WWW jest publikowanie informacji – natomiast protokół HTTP właśnie to umożliwia.
HTTPS	HTTPS (ang. Hypertext Transfer Protocol Secure) – szyfrowana wersja protokołu HTTP. W przeciwieństwie do komunikacji niezaszyfrowanego tekstu w HTTP klient-serwer, szyfruje go za pomocą protokołu SSL. Zapobiega to przechwytywaniu i zmienianiu przesyłanych danych.HTTPS działa domyślnie na porcie nr 443 w protokole TCP. Wywołania tego protokołu zaczynają się od https://, natomiast zwykłego połączenia HTTP od http://.
I/O	Urządzenie wejścia-wyjścia, urządzenie we/wy, urządzenie I/O służy do komunikacji systemu komputerowego z jego użytkownikiem lub innym systemem przetwarzania danych. Urządzenie wejścia-wyjścia służy często do zamiany wielkości fizycznych na dane przetwarzane przez system lub odwrotnie. Np.
I18N	Internacjonalizacja – umiędzynaradawianie oprogramowania, czyli wprowadzenie do programu możliwości obsługi wyświetlania komunikatów i dokumentacji w wielu różnych językach. Blisko spokrewnione z pojęciem lokalizacji (l10n).Pojęcie jest często skracane do i18n, pochodzącego od ang. internationalization (i + 18 liter pośrodku + n).
IAB	Internet Architecture Board (IAB), dawniej Internet Activities Board – techniczne ciało zarządzające Internetem, składające się z dwóch podstawowych grup roboczych: Internet Research Task Force (IRTF), badająca nowe technologie. Internet Engineering Task Force (IETF), zajmująca się opracowywaniem standardów.
IANA	IANA (ang. Internet Assigned Numbers Authority) to organizacja, która wyłoniła się z Internet Engineering Task Force w celu zaprowadzenia porządku w nazwach domen i adresach IP komputerów przyłączonych do Internetu. Początkowo IANA była jedną z grup roboczych IETF, która zajmowała się ustaleniem standardów przyznawania numerów IP.
IBM	IBM (ang. International Business Machines Corporation; potocznie zwany Big Blue) – jeden z najstarszych koncernów informatycznych.Obecnie przedsiębiorstwo oferuje rozwiązania w oparciu o usługi doradcze i informatyczne oraz oprogramowanie i sprzęt. Jej główną siedzibą jest Armonk w pobliżu Nowego Jorku.Zatrudniając 398 455 pracowników na całym świecie i osiągając przychód w wysokości 103,6 miliarda USD (2008) przedsiębiorstwo osiągnęło zysk w wysokości 16,7 miliardów USD.
IC	Układ scalony (ang. integrated circuit, chip, potocznie po polsku kość) – zminiaturyzowany układ elektroniczny zawierający w swym wnętrzu od kilku do setek milionów podstawowych elementów elektronicznych, takich jak tranzystor, dioda półprzewodnikowa, opornik i kondensator.
ICMP	ICMP (ang. Internet Control Message Protocol, internetowy protokół komunikatów kontrolnych) – opisany w RFC 792 protokół warstwy sieciowej OSI/TCP/IP wykorzystywany w diagnostyce sieci oraz trasowaniu. Pełni przede wszystkim funkcję kontroli transmisji w sieci. Jest wykorzystywany w programach ping oraz traceroute. Teoretycznie sieci powinny działać poprawnie przez cały czas, lecz tak nie jest.
IDE	ATA (ang. Advanced Technology Attachments) – interfejs systemowy w komputerach klasy PC i Amiga przeznaczony do komunikacji z dyskami twardymi zaproponowany w 1983 przez firmę Compaq. Używa się także zamiennie skrótu IDE (ang. Integrated Drive Electronics), od 2003 roku (kiedy wprowadzono Serial ATA) standard ten jest określany jako PATA (od \Parallel ATA\). Standard ATA nie jest już rozwijany w kierunku zwiększania szybkości transmisji.
IDE	Zintegrowane środowisko programistyczne (ang. Integrated Development Environment, IDE) – aplikacja lub zespół aplikacji (środowisko) służących do tworzenia, modyfikowania, testowania i konserwacji oprogramowania. Aplikacje będące zintegrowanymi środowiskami programistycznymi charakteryzują się tym, że udostępniają złożoną, wieloraką funkcjonalność obejmującą edycję kodu źródłowego, kompilowanie kodu źródłowego, tworzenie zasobów programu (tzn.
IDEA	International Data Encryption Algorithm (ang. IDEA) – szyfr blokowy, stworzony przez Xueji’a Lai oraz Jamesa Massey’a w 1990, operujący na 64-bitowych blokach wiadomości i wykorzystujący do szyfrowania 128-bitowy klucz. Początkowo szyfr nazywał się Proposed Encryption Standard (PES), jednak po odkryciu kryptoanalizy różnicowej został poprawiony i przemianowany na Improved Proposed Encryption Standard (IPES).
IDL	Interface Description Language lub Interface Definition Language, IDL (ang.) – język opisu interfejsu – jest to język specyfikacyjny stosowany do opisu interfejsu, wykorzystywany np. w standardzie CORBA. IDL opisuje interfejs w sposób niezależny od języka, umożliwiając komunikację pomiędzy komponentami programu na poziomie kodu źródłowego, które nie współdzielą danego języka programowania, np.
IE	Internet Explorer, IE (oficjalnie Windows Internet Explorer; dawniej Microsoft Internet Explorer, MSIE) – przeglądarka internetowa (dosł. Eksplorator Internetu), produkt amerykańskiej firmy Microsoft.Jest aktualnie trzecią najczęściej używaną przeglądarką internetową na świecie i w Polsce.W czerwcu 2013 używana była przez około 20% internautów. W Polsce jej udział w okresie 24 – 30 czerwca 2013 roku wyniósł 15,89%, czyli o około 13 p.p. mniej od Google Chrome i o ponad 25 p.p.
IEEE	IEEE (ang. Institute of Electrical and Electronics Engineers – Instytut Inżynierów Elektryków i Elektroników, wymowa: ‘Eye-triple-E’) – organizacja typu non-profit skupiająca profesjonalistów. Powstała z konsolidacji grup AIEE oraz IRE w 1963 roku. Jednym z podstawowych jej zadań jest ustalanie standardów konstrukcji, pomiarów itp. dla urządzeń elektronicznych, w tym standardów dla urządzeń i formatów komputerowych.
IETF	Internet Engineering Task Force to nieformalne, międzynarodowe stowarzyszenie osób zainteresowanych ustanawianiem standardów technicznych i organizacyjnych w Internecie.
IGMP	IGMP (ang. Internet Group Management Protocol) – jeden z rodziny protokołów TCP/IP. IGMP służy do zarządzania grupami multicastowymi w sieciach opartych na protokole IP. Komputery wykorzystują komunikaty IGMP do powiadamiania routerów w swojej sieci o chęci przyłączenia się do lub odejścia z określonej grupy multicastowej.
IGP	IGP (ang. Interior Gateway Protocols) – rodzina protokołów trasowania danych wewnątrz systemu autonomicznego.
IGRP	IGRP (ang. Interior Gateway Routing Protocol) – protokół trasowania bramy wewnętrznej, będący jednym z protokołów sieciowych kontrolujących przepływ pakietów wewnątrz systemu autonomicznego (ang. Autonomous System AS) – części sieci tworzącej spójną całość.
ILP	Instruction Level Parallelism (ILP) jest parametrem dotyczącym oprogramowania, który mówi o tym jaka część z operacji zawartych w kodzie może być wykonana równolegle.
IMAP	IMAP (Internet Message Access Protocol) to internetowy protokół pocztowy zaprojektowany jako następca POP3.W przeciwieństwie do POP3, który umożliwia jedynie pobieranie i kasowanie poczty, IMAP pozwala na zarządzanie wieloma folderami pocztowymi oraz pobieranie i operowanie na listach znajdujących się na zdalnym serwerze.IMAP pozwala na ściągnięcie nagłówków wiadomości i wybranie, które z wiadomości chcemy ściągnąć na komputer lokalny.
IME	Input Method Editor (ang. edytor metody wprowadzania znaków) – program lub komponent systemu operacyjnego, który pozwala użytkownikowi wprowadzić skomplikowane znaki i symbole (takie jak chińskie, japońskie, koreańskie itp.) za pomocą standardowej klawiatury.
IMHO	Slang internetowy – slang tworzony i wykorzystywany przez użytkowników Internetu. Ułatwia i przyspiesza komunikację poprzez zmniejszanie liczby uderzeń w klawiaturę.W slangu internetowym stosuje się akronimy wyrażeń, przede wszystkim pochodzące z języka angielskiego (np. ASAP – As soon as possible – tak szybko jak możliwe ; LOL – laughing out loud – śmieję się na głos; IMHO – In My Humble Opinion – moim skromnym zdaniem), emotikony, pisownię fonetyczną (np. CU/CYA – ang.
IMQ	IMQ (ang. Intermediate queueing) to \pośrednie urządzenie kolejkujące\ używane w systemie operacyjnym Linux.Jest to wirtualny interfejs wykorzystywany do sterowania ruchem wchodzącym lub wychodzącym z routera, na przykład z pomocą pakietu iproute2. W odróżnieniu od rzeczywistych interfejsów, takich jak eth czy ppp, IMQ: nie ma adresu sprzętowego, a więc nie działają na nim protokoły ARP czy RARP, nie posiada adresu IP, cały ruch wchodzący do tego interfejsu jednocześnie go opuszcza.
Intel	Intel – największy na świecie producent układów scalonych oraz twórca mikroprocesorów z rodziny x86, które znajdują się w większości komputerów osobistych.Według badania waszyngtońskiej organizacji Good Jobs First koncern Intel otrzymał ok. 3,9 mld dolarów dotacji z programów federalnych i stanowych w okresie 2010-2013 – jest to trzeci wynik wśród najbardziej dotowanych firm w USA.
IOS	IOS (ang. Internetwork Operating System) – system operacyjny opracowany przez firmę Cisco. System ten pracuje na większości urządzeń produkowanych przez Cisco takich jak routery, przełączniki itp.IOS pracuje w trybie znakowym (CLI, ang. command line interface – interfejs wiersza poleceń).
IP	IPv4 (ang. Internet Protocol version 4) – czwarta wersja protokołu komunikacyjnego IP przeznaczonego dla Internetu. Identyfikacja hostów w IPv4 opiera się na adresach IP. Dane przesyłane są w postaci standardowych datagramów. Wykorzystanie IPv4 jest możliwe niezależnie od technologii łączącej urządzenia sieciowe – sieć telefoniczna, kablowa, radiowa, itp. IPv4 znajduje się obecnie w powszechnym użyciu. Dostępna jest również nowsza wersja – IPv6.
IPC	Komunikacja międzyprocesowa (ang. Inter-Process Communication — IPC) – umowna nazwa zbioru sposobów komunikacji pomiędzy procesami systemu operacyjnego.Procesy mogą używać różnych sposobów komunikacji, a najpowszechniejsze z nich to: pliki i blokady – najprostsza i najstarsza forma IPC sygnały (ang. signals) – w niektórych systemach (jak np. DOS) znane jako przerwania programowe semafory (ang. semaphores) łącza nienazwane (ang. pipes) – znane też jako łącza komunikacyjne łącza nazwane (ang.
IPCP	W sieciach komputerowych, Internet Protocol Control Protocol (IPCP, Protokół Kontroli IP) to protokół do nawiązywania i konfiguracji połączenia dla protokołu internetowego (IP) przez PPP. IPCP używa takiego samego mechanizmu wymiany pakietów co Link Control Protocol. Pakiety IPCP nie mogą być wymieniane aż PPP osiągnie fazę warstwy sieciowej (Network-Layer Protocol phase), każdy pakiet IPCP odebrany przed tą fazą powinien być odrzucony (silently discarded).
IPv6	IPv6 (ang. Internet Protocol version 6) – protokół komunikacyjny, będący następcą protokołu IPv4, do którego opracowania przyczynił się w głównej mierze problem małej, kończącej się liczby adresów IPv4.
IPX	IPX (ang. Internetwork Packet Exchange) to protokół warstwy sieciowej (trzeciej warstwy modelu OSI) będący częścią stosu IPX/SPX opracowanego przez firmę Novell na potrzeby środowiska sieciowego NetWare. Wzorowany na protokole IDP stosu protokołów XNS firmy Xerox.Zorientowany na bezpołączeniowe przesyłanie danych.
IRC	IRC (ang. Internet Relay Chat) – jedna ze starszych usług sieciowych umożliwiająca rozmowę na tematycznych lub towarzyskich kanałach komunikacyjnych, jak również prywatną z inną podłączoną aktualnie osobą.Usługa ta funkcjonuje w architekturze klient-serwer, tj. fizycznie składa się z grupy połączonych ze sobą na stałe serwerów oraz programów-klientów.
IrDA	Infrared Data Association (IrDA) – powstała w 1993 r. grupa, skupiająca kilkudziesięciu producentów sprzętu komputerowego. Celem powstania było stworzenie i kontrolowanie międzynarodowych standardów transmisji danych w zakresie podczerwieni. Grupa ta opracowała firmowy system bezprzewodowej transmisji danych cyfrowych z wykorzystaniem promieniowania podczerwonego.
IRI	IRI (ang. Internationalized Resource Identifier) jest standardem internetowym uwzględniającym internacjonalizację, umożliwiającym łatwą identyfikację zasobów w Internecie.IRI jest, zazwyczaj krótkim, łańcuchem znaków, zapisanym zgodnie ze składnią określoną w standardzie.
IRQ	Przerwanie (ang. interrupt) lub żądanie przerwania (IRQ – Interrupt ReQuest) – sygnał powodujący zmianę przepływu sterowania, niezależnie od aktualnie wykonywanego programu. Pojawienie się przerwania powoduje wstrzymanie aktualnie wykonywanego programu i wykonanie przez procesor kodu procedury obsługi przerwania (ang. interrupt handler).
ISA	Industry Standard Architecture (ISA, standardowa architektura przemysłowa) – standard magistrali oraz złącza kart rozszerzeń dla komputerów osobistych, wprowadzona w wersji ośmiobitowej, w 1981 roku wraz z wprowadzeniem komputerów IBM PC obsługiwanych przez procesory z ośmiobitową zewnętrzną szyną danych Intel 8088. Magistrala została rozszerzona do standardu 16 bitowego w komputerach IBM PC/AT wyposażonych w procesor Intel 80286.
ISA	Model programowy procesora (ang. ISA – Instruction Set Architecture), czasem także nieściśle architektura procesora − ogólne określenie dotyczące organizacji, funkcjonalności i zasad działania procesora, widoczne z punktu widzenia programisty jako dostępne mechanizmy programowania.
ISDN	ISDN (ang. Integrated Services Digital Network, czyli sieć cyfrowa z integracją usług).Technologia sieci telekomunikacyjnych mająca na celu wykorzystanie infrastruktury PSTN do bezpośredniego udostępnienia usług cyfrowych użytkownikom końcowym (bez pośrednictwa urządzeń analogowych) (ang. end-to-end circuit-switched digital services). Połączenia ISDN zalicza się do grupy połączeń dodzwanianych (komutowanych).ISDN jest znormalizowana w zaleceniach ITU-T oraz standardach ETSI.
IS-IS	IS-IS (ang. Intermediate System to Intermediate System) – protokół trasowania typu stanu łącza (link-state) oparty na otwartych standardach.IS-IS jest protokołem wewnętrznej bramy – IGP (ang. Interior Gateway Protocol), czyli używany jest wewnątrz systemu autonomicznego. Opisany jest w dokumencie RFC 1142. Używa algorytmu Dijkstry, by znaleźć najlepszą ścieżkę w sieci.
ISO	Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna, ISO (ang. International Organization for Standardization, fr. Organisation internationale de normalisation) – organizacja pozarządowa zrzeszająca krajowe organizacje normalizacyjne.
ISP	Internet Service Provider (ISP, pol. dostawca usług internetowych) – zewnętrzny dostawca oferujący usługę dostępu do sieci Internet.
ITU	Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny (ang. International Telecommunication Union, skrót ITU) to najstarsza na świecie organizacja międzynarodowa, jedna z organizacji wyspecjalizowanych ONZ, ustanowiona w celu standaryzowania oraz regulowania rynku telekomunikacyjnego i radiokomunikacyjnego. Została ona założona jako International Telegraph Union (Międzynarodowy Związek Telegraficzny) 17 maja 1865 roku w Paryżu.Głównymi zadaniami Związku są standaryzacja i zarządzanie pasmem radiowym.
JDK	Java Development Kit (JDK) – darmowe oprogramowanie firmy Sun Microsystems (będący własnością Oracle Corporation) udostępniające środowisko niezbędne do programowania w języku Java. Produkt dostępny jest dla wielu systemów operacyjnych – najpopularniejsze wersje są dla systemów Solaris, Linux i Microsoft Windows.
JFS	JFS (ang. Journaled File System) – 64-bitowy system plików z księgowaniem, opracowany przez firmę IBM. W systemie HP-UX pod tą nazwą występował VxFS licencjonowany od firmy Veritas Software.
JIT	JIT (ang. just-in-time compilation) to metoda wykonywania programów polegająca na kompilacji do kodu maszynowego przed wykonaniem danego fragmentu kodu.Cała procedura wygląda następująco: kod źródłowy jest kompilowany do kodu pośredniego (bajtowego), maszyna wirtualna przeprowadza kompilację kodu pośredniego do kodu maszynowego.
JPEG	JPEG (wym. dżej-peg lub jot-peg) – metoda kompresji statycznych obrazów rastrowych, przeznaczona głównie do stratnego zapisu obrazów naturalnych (pejzaży, portretów itp.), charakteryzujących się płynnymi przejściami barw oraz brakiem lub małą ilością ostrych krawędzi i drobnych detali.Motywacją do powstania tego standardu było ujednolicenie algorytmów kompresji obrazów monochromatycznych i kolorowych.
JRE	Java Runtime Environment (JRE) – środowisko uruchomieniowe dla programów napisanych w języku Java, składające się z wirtualnej maszyny Javy, klas podstawowych oraz plików pomocniczych.
JSP	JSP (ang. JavaServer Pages) to technologia umożliwiająca tworzenie dynamicznych dokumentów WWW w formatach HTML, XHTML, DHTML oraz XML z wykorzystaniem języka Java, wplecionego w kod HTML danej strony. W tym aspekcie, jest to rozwiązanie podobne do PHP.Strona JSP w procesie translacji jest zamieniana na serwlet (z reguły mała aplikacja napisana w Javie uruchamiana po stronie serwera w kontenerze serwletów).
JVM	Wirtualna maszyna Javy (ang. Java Virtual Machine, w skrócie JVM) – maszyna wirtualna oraz środowisko zdolne do wykonywania kodu bajtowego Javy. Według szacunków różnych firm i autorów publikacji, liczba urządzeń wyposażonych w JVM wynosi od 3 do 10 miliardów, w tym 1 miliard komputerów, a liczba programistów tworzących oprogramowanie na tę platformę – od 6,5 do 9 milionów.
KDE	KDE – środowisko graficzne zrealizowane jako wolne oprogramowanie dla systemów operacyjnych Unix i GNU/Linux. Zawiera bogaty system bibliotek do tworzenia aplikacji w środowisku graficznym. Obok GNOME jest jednym z dwóch najpopularniejszych uniksowych środowisk graficznych. KDE korzysta z biblioteki graficznej Qt, a także z systemu obiektowego KParts. System ten pozwala na współdzielenie elementów danego programu pomiędzy różnymi aplikacjami KDE, np.
KDM	KDM (ang. KDE Display Manager) – menedżer logowania dla systemów uniksopodobnych będący w KDE zastępcą XDM, z którego się wywodzi.Jest jednym z głównych komponentów KDE Plasma Workspaces, jednakże umożliwia uruchomienie innych interfejsów graficznych opartych na X11.Umożliwia użytkownikom logowanie się za pomocą nazwy użytkownika i hasła oraz uruchomienie sesji. Tak jak KDE, został napisany z użyciem biblioteki Qt oraz może być skonfigurowany z poziomu Ustawień systemu.
KISS	Reguła KISS (ang. Keep It Simple, Stupid), dosłownie nie komplikuj, głupku – reguła powstała w latach 60. XX wieku w środowisku amerykańskich inżynierów wojskowych i przypisywana inżynierowi lotnictwa Kellyemu Johnsonsowi (1910–1990). Istotą przekazu miało być tworzenie projektowanych samolotów w tak prosty sposób aby każdy średnio uzdolniony mechanik mógł je naprawić w warunkach polowych i przy użyciu prostych narzędzi.
L2TP	Protokół L2TP (ang. Layer Two Tunneling Protocol) (dekapsułkowanie danych tunelowanych za pomocą IPsec) umożliwia tunelowanie ruchu IP, IPX oraz NetBEUI i przekazywanie go poprzez dowolne medium transmisyjne, obsługujące dostarczanie datagramów w połączeniu punkt-punkt, np. IP, X.25, Frame Relay czy ATM.
LAMP	LAMP – akronim określający zestaw oprogramowania open source stanowiący popularną platformę serwerową dynamicznych stron WWW: Linux, system operacyjny; Apache, serwer WWW; MariaDB / MySQL, serwer bazy danych; Perl, PHP, (ew.
LAN	Sieć lokalna (ang. LAN – Local Area Network) – sieć komputerowa łącząca komputery na określonym obszarze takim jak blok, szkoła, laboratorium, czy też biuro. Główne różnice LAN, w porównaniu z siecią WAN, to m.in. wyższy wskaźnik transferu danych, czy też mniejszy obszar geograficzny.W przeszłości używane były ARCNET, Token Ring i inne standardy, ale obecnie najpopularniejszymi technologiami używanymi do budowy sieci LAN są Ethernet oraz Wi-Fi.
LAPP	LAPP – akronim zestawu oprogramowania open source stanowiących popularną platformę serwerową dynamicznych stron WWW: Linux, system operacyjny; Apache, serwer WWW; PostgreSQL, serwer baz danych; Perl, PHP, (ew. Python), interpreter języka skryptowego.LAPP jest odmianą LAMP gdzie bazę danych MySQL zastąpiono PostgreSQL. Istnieje także WAPP, odmiana LAPP gdzie system Linux zastąpiono systemem Windows oraz lansowany przez Apple termin AMP.
LBA	LBA (ang. Logical Block Addressing) – metoda obsługi dysku twardego przez system operacyjny.Dla pokonania granicy 504 MB standard EIDE wykorzystuje metodę LBA, która powoduje przenumerowanie wszystkich sektorów, tzn. dokonuje tzw. translacji adresów, czyli zamiany rzeczywistych numerów głowicy, cylindra i sektora na ich logiczny odpowiednik; odpada więc skomplikowana adresacja za pomocą cylindrów, głowic i sektorów (ang.
LDAP	Lightweight Directory Access Protocol (LDAP) (dosł. Lekki Protokół Usług Katalogowych) – protokół przeznaczony do korzystania z usług katalogowych, bazujący na standardzie X.500. Jest to również nazwa usługi katalogowej pozwalającej na wymianę informacji za pośrednictwem TCP/IP.LDAP jest wykorzystywany praktycznie w adresacji sieci Internet/Intranet w celu zapewnienia niezawodności, skalowalności i bezpieczeństwa danych.
LGA	Land Grid Array (LGA) – typ obudowy układów scalonych stosowany powszechnie w procesorach.Obudowa LGA jest używana w procesorach z serii Intel Pentium 4, Intel Xeon, Intel Core 2, Intel Core i7 oraz AMD Opteron. W przeciwieństwie do PGA, używanego w większości procesorów AMD oraz starszych produktach firmy Intel, nie ma pinów na procesorze, w ich miejsce zastosowane zostały złocone, miedziane, płaskie styki, które dociskane są do pinów w gnieździe płyty głównej.
LGPL	GNU Lesser General Public License, LGPL (słabsza powszechna licencja publiczna GNU), poprzednio GNU Library General Public License (powszechna licencja GNU dla bibliotek) – licencja wolnego oprogramowania zaaprobowana przez FSF, zaprojektowana jako kompromis między GNU GPL a liberalnymi licencjami jak licencja BSD lub licencja X11 (MIT). Napisana w roku 1991 (a następnie poprawiona w roku 1999) przez Richarda Stallmana z pomocą Ebena Moglena.
LIFO	Stos (ang. Stack) – liniowa struktura danych, w której dane dokładane są na wierzch stosu i z wierzchołka stosu są pobierane (bufor typu LIFO, Last In, First Out; ostatni na wejściu, pierwszy na wyjściu). Ideę stosu danych można zilustrować jako stos położonych jedna na drugiej książek – nowy egzemplarz kładzie się na wierzch stosu i z wierzchu stosu zdejmuje się kolejne egzemplarze.
LILO	LILO, LiLo (skr. od linux loader) – jeden z programów pozwalających wybrać i zainicjować system operacyjny po uruchomieniu komputera (tzw. program rozruchowy).LILO nie jest zależne od żadnego systemu plików, potrafi załadować jądro systemu operacyjnego Linux lub inny kod wykonywalny zarówno z dyskietki jak i z dysku twardego. Program obsługuje od 1 do 16 różnych wpisów.
LINQ	Language INtegrated Query (LINQ) – część technologii Microsoft .NET, która została opracowana przez Andersa Hejlsberga – znanego z zaprojektowania języka Delphi i języka C#. Technologia LINQ umożliwia zadawanie pytań na obiektach. Składnia języka LINQ jest prosta i przypomina SQL.
LLC	LLC, Logical Link Control (ang. \Sterowanie Połączeniem Logicznym\) – wyższa podwarstwa warstwy łącza danych w modelu OSI według rodziny standardów IEEE 802. Warstwa LLC jest identyczna dla różnych fizycznych mediów wymiany danych (jak np.
LOL	Slang internetowy – slang tworzony i wykorzystywany przez użytkowników Internetu. Ułatwia i przyspiesza komunikację poprzez zmniejszanie liczby uderzeń w klawiaturę.W slangu internetowym stosuje się akronimy wyrażeń, przede wszystkim pochodzące z języka angielskiego (np. ASAP – As soon as possible – tak szybko jak możliwe ; LOL – laughing out loud – śmieję się na głos; IMHO – In My Humble Opinion – moim skromnym zdaniem), emotikony, pisownię fonetyczną (np. CU/CYA – ang.
LPT	Interfejs IEEE 1284 – nazwa 25-pinowego złącza w komputerach osobistych. IEEE 1284 jest portem równoległym wykorzystywanym w głównej mierze do podłączenia urządzeń peryferyjnych: drukarki, skanery, plotery. Został opracowany w 1994 r. przez konsorcjum Network Printing Alliance jako standard zapewniający wsteczną kompatybilność z używanym od lat 70. jednokierunkowym portem Centronics.
LSB	Linux Standard Base (LSB) – projekt mający na celu zniwelowanie różnic między dystrybucjami Linuksa poprzez wyznaczenie wspólnych standardów. 1 listopada 2005 r.
LVM	Logical Volume Manager (zarządca woluminów logicznych) to mechanizm systemu operacyjnego do zarządzania przestrzenią pamięci masowej. W szczególności, zarządca pozwala na połączenie partycji znajdujących się na różnych urządzeniach pamięci masowej w jeden dysk wirtualny. Jego rozmiar nie jest zdefiniowany na stałe – jeśli zachodzi taka potrzeba, istnieje możliwość jego rozszerzenia o nową przestrzeń pamięciową.
LZ77	Lempel-Ziv 77, skracane zwykle do LZ77 (algorytm LZ77) – metoda strumieniowej słownikowej kompresji danych. Metoda LZ77 wykorzystuje fakt, że w danych powtarzają się ciągi bajtów (np.
LZ78	LZ78 – słownikowa metoda bezstratnej kompresji danych. Została opracowana w 1978 roku przez Jacoba Ziva i Abrahama Lempela i opisana w IEEE Transactions on Information Theory, w artykule pt. \Compression of individual sequences via variable-rate encoding\ (str. 530-536).Kompresja polega na zastępowaniu ciągów symboli indeksami do słownika przechowującego ciągi symboli, które wcześniej wystąpiły w kompresowanych danych. Dzięki temu wielokrotnie powtarzające się ciągi symboli (np.
LZW	Lempel-Ziv-Welch, LZW – metoda strumieniowej bezstratnej kompresji słownikowej, będąca modyfikacją metody LZ78.Pomysłodawcą algorytmu jest Terry A. Welch. Metodę opisał w 1984 roku, w artykule A technique for high-performance data compression opublikowanym w numerze 6. Computer (str. 8-19).Metoda LZW jest względnie łatwa do zaprogramowania, daje bardzo dobre rezultaty. Wykorzystywana jest m.in.
MAA	Mail Access Agent (MAA) – program komputerowy lub demon odczytujący pocztę elektroniczną znajdującą się w skrzynkach pocztowych, w celu jej przekazania do MRA, lub bezpośrednio do MUA. Komunikacja odbywa się za pomocą protokołu komunikacyjnego POP3 lub IMAP.
MAC	MAC (ang. Media Access Control) – akronim posiadający szereg znaczeń w elektronice i informatyce: podwarstwa warstwy łącza danych (ang.
MAC	Kod uwierzytelnienia wiadomości (ang. MAC – Message Authentication Code, także MIC – Message Integrity Code) – w kryptografii jednokierunkowa funkcja wykorzystująca klucz tajny w celu wytworzenia skrótu wiadomości. Kody uwierzytelnienia wiadomości wykorzystywane są do uwierzytelnienia danych oraz zapewnienia ich integralności.
MAC	Macintosh (dla nowszych modeli przyjmuje się nazwę Mac) – komputer osobisty przedsiębiorstwa Apple, projekt zastępujący Apple 2, tworzony równolegle i wewnętrznie konkurujący z Apple Lisa.Przedsiębiorstwo chciało stworzyć łatwy w obsłudze komputer, który będzie w stanie obsłużyć każdy użytkownik bez specjalnej wiedzy informatycznej.
MAC	Security-Enhanced Linux (w skrócie SELinux) – zestaw modyfikacji jądra Linux oraz sposobu przydzielania zasobów dla aplikacji.SELinux implementuje wiele modeli polityk bezpieczeństwa m.in.: Mandatory Access Control (w skrócie MAC) (w wolnym tłumaczeniu „przymusowa kontrola dostępu”) Flux Advanced Security Kernel (w skrócie FLASK) (w wolnym tłumaczeniu „zaawansowany strumień bezpieczeństwa jądra”) Role-based access control (w skrócie RBAC) (w wolnym tłumaczeniu „kontrola dostępu oparta na rolach” bądź „zadaniowa kontrola dostępu”) Type Enforcement (w skrócie TE) (w wolnym tłumaczeniu „egzekwowanie typów”).Polityka bezpieczeństwa oparta jest na koncepcji zapewnienia jak najmniejszej ilości uprawnień dla danego obiektu (np.
MAN	Miejska sieć komputerowa, MAN (ang. Metropolitan Area Network) – duża sieć komputerowa, której zasięg obejmuje aglomerację lub miasto.
MB	Megabajt (skrót MB) – jednostka używana w informatyce oznaczająca milion bajtów. Jednostka wykorzystywana do określania pojemności pamięci RAM, pendrive’ów, płyt CD itp.
MBR	Master Boot Record, MBR – główny rekord startowy, struktura danych zapisana w pierwszym sektorze dysku twardego. Nazywany też Master Boot Block. Zawiera program rozruchowy oraz tablicę partycji.
MCGA	Multi-Color Graphics Array w skrócie MCGA często błędnie nazywana MultiColor Graphics Adapter. Wprowadzona przez IBM w roku 1987 karta graficzna montowana na płycie głównej komputerów IBM PS/2. Miała możliwości takie jak VGA a niektóre źródła podają, że potrafiła wyświetlać również obraz w rozdzielczości 640x480x256.
MDA	Mail Delivery Agent (MDA) – program poczty elektronicznej służący do lokalnego rozdzielania i dostarczania poczty elektronicznej do skrzynek pocztowych kont użytkowników.
MIB	MIB (ang. Management Information Base) – rodzaj bazy danych wykorzystywanej do zarządzania sprzętem w sieci komunikacyjnej. Składa się z obiektów zapisanych w (wirtualnej) bazie danych, które wykorzystywane są do zarządzania podmiotami (takimi jak routery czy przełączniki).Baza danych informacji zarządzania (MIB) jest zbiorem opisanych formalnie obiektów, z których każdy reprezentuje konkretny rodzaj informacji.
MIDI	MIDI skrót od Musical Instrument Digital Interface – system (interfejs, oprogramowanie i zestaw komend) służący do przekazywania informacji pomiędzy elektronicznymi instrumentami muzycznymi.MIDI umożliwia komputerom, syntezatorom, keyboardom, kartom dźwiękowym i podobnym urządzeniom kontrolować się nawzajem oraz wymieniać informacje między sobą. Pozwoliło także na tworzenie łatwych w obsłudze i programowaniu sekwencerów i syntezatorów perkusyjnych.
MIMD	MIMD (Multiple Instruction, Multiple Data) – według taksonomii Flynna rodzaj architektury komputerów w której przetwarzanie równoległe zachodzi zarówno na poziomie danych jak i instrukcji. Komputery zbudowane w architekturze MIMD posiadają wiele procesorów (najczęściej zrealizowanych w architekturze SIMD) pracujących niezależnie i asynchronicznie. Oznacza to iż w każdej chwili procesory mogą wykonywać różne instrukcje na odmiennych danych.
MIME	MIME (ang. Multipurpose Internet Mail Extensions) to standard stosowany przy przesyłaniu poczty elektronicznej (ang. e-mail). MIME definiuje budowę komunikatu poczty elektronicznej.Wiadomość w formacie MIME składa się z nagłówków i treści. Nagłówki określają różne parametry związane z przesyłaną wiadomością, takie jak nadawcę, temat, odbiorcę, rodzaj zawartości, kodowanie transportowe (określające sposób zamiany danych 8-bitowych – jak np.
MIPS	MIPS (Microprocessor without Interlocked Piped Stages) jest to architektura komputerowa (w szczególności procesor typu RISC) rozwijana przez firmę MIPS Technologies. Istnieje zarówno w wersji 32- jak i 64-bitowej.Procesory MIPS stanowiły do roku 2007 jednostkę centralną komputerów firmy SGI. Ponadto są szeroko stosowane w systemach wbudowanych (ang.
MISD	MISD (Multiple Instruction, Single Data) – architektura przetwarzania równoległego, w której wiele równolegle wykonywanych programów przetwarza jednocześnie jeden wspólny strumień danych. W zasadzie jedynym zastosowaniem są systemy wykorzystujące redundancję (wielokrotne wykonywanie tych samych obliczeń) do minimalizacji błędów.de:Flynnsche Klassifikation#MISD (Multiple Instruction, Single Data)
MMORPG	MMORPG (skrót od Massively multiplayer online role-playing game) – rodzaj gier komputerowych RPG, w których duża liczba graczy może grać ze sobą w wirtualnym świecie. Podobnie jak w innych rodzajach gier fabularnych gracz wciela się w postać i kieruje jej działaniami.Dostęp do gier MMORPG zwykle jest zapewniany przez producenta gry. Gry tego typu są bardzo popularne na całym świecie.
MMU	Jednostka zarządzania pamięcią (skr. MMU od ang. Memory Management Unit) – zestaw układów realizujących dostęp do pamięci fizycznej żądanej przez CPU.
MMX	MMX (MultiMedia eXtensions lub Matrix Math eXtensions) to zestaw 57 instrukcji SIMD dla procesorów Pentium i zgodnych. Rozkazy MMX mogą realizować działania logiczne i arytmetyczne na liczbach całkowitych. Pierwotnie wprowadzone w 1996 przez Intela dla procesorów Pentium MMX, aktualnie dostępne również na procesory innych producentów – wraz z rozwojem procesorów i dodawaniem nowych rozszerzeń (np.
MNG	MNG (ang. Multiple-Image Network Graphics) to format plików graficznych pochodzący od PNG. Format ten pozwala na zapisanie animacji, przez umieszczenie wielu obrazków w jednym pliku. W przeciwieństwie do formatu GIF umożliwia zapisywanie animacji powyżej 256 kolorów.
MPEG	MPEG (ang. Moving Picture Experts Group) – grupa robocza ISO/IEC zajmująca się rozwojem standardów kodowania audio i wideo, a także zatwierdzona przez ISO grupa powszechnie stosowanych formatów zapisu danych zawierających obraz i dźwięk. Wśród tych standardów znajdują się m.in.
MPLS	MPLS (ang. Multiprotocol Label Switching) – technika stosowana przez routery, w której trasowanie pakietów zostało zastąpione przez tzw. przełączanie etykiet.Pomimo że teoretycznie istnieje możliwość zastosowania MPLS do przełączania pakietów dowolnego protokołu trasowanego (na co wskazuje słowo Multiprotocol w nazwie), praktyczne zastosowania dotyczą jedynie protokołu IP.
MPP	Komputery masowo równoległe (ang. Massively Parallel Processors, MPP) – rodzaj architektury komputerowej.
MRA	Mail Retrival Agent (MRA) – program odbierający pocztę elektroniczną od Mail Access Agent (MAA), zazwyczaj za pomocą protokołu POP3 lub IMAP. Może wykonywać automatyczne przekierowanie poczty po stronie klienta. Działa jako osobny program komputerowy lub może być wbudowany w klienta poczty elektronicznej (MUA).
MRAM	MRAM (ang. Magnetoresistive Random Access Memory) – rodzaj pamięci nieulotnej RAM wykorzystującej tunelowy efekt magnetorezystancyjny lub zjawisko gigantycznego magnetooporu. Element pamięciowy zbudowany jest z trzech warstw: miękkiej warstwy ferromagnetycznej, niemagnetycznej bariery tunelowej i twardej warstwy ferromagnetycznej oraz z oplotu przewodnika. Zapis polega na przemagnesowaniu miękkiego materiału magnetycznego przez płynący prąd, co powoduje zmianę rezystancji złącza.
MSA	Mail Submission Agent (MSA) – program komputerowy lub demon, którego zadaniem jest odbieranie poczty elektronicznej od klienta poczty elektronicznej, (ang.) Mail User Agent (MUA), w celu dostarczenia jej do serwera poczty elektronicznej (MTA). MSA korzysta z protokołu komunikacyjnego SMTP, w wariancie zdefiniowanym w dokumentach RFC 2476 i RFC 4409.
MSC	Mobile Switching Centre, MSC (ang.) – cyfrowa centrala telefoniczna będąca elementem sieci szkieletowej telefonii komórkowej. Tak jak w przypadku każdej centrali, głównym zadaniem MSC jest zestawianie rozmów i komutacja łączy na czas transmisji. Dodatkowo realizowane są zadania charakterystyczne dla sieci mobilnych, takich jak autoryzacja i uwierzytelnianie (przy współpracy z parą HLR AuC (ang. Home Location Register, Authentication Center)), oraz udział w niektórych odmianach handoveru.
MS-CHAP	MS-CHAP (ang. Microsoft Challenge Handshake Authentication Protocol) to wersja protokołu uwierzytelniania CHAP przedstawiona przez firmę Microsoft. Istnieją dwie wersje protokołu: MS-CHAPv1 (RFC 2433) i MS-CHAPv2 (RFC 2759). Obsługę protokołu MS-CHAPv2 dodano w systemach serwerowych Windows 2000 i nowszych (Windows 2003, Microsoft Windows Server 2008), klienckich Windows 98 i Windows 95 z uaktualnieniem Windows Dial-Up Networking 1.3 Performance & Security Upgrade i nowszych.
MTA	Serwer poczty elektronicznej (ang.) Mail Transfer Agent, MTA – program poczty elektronicznej przesyłający wiadomości internetowe pomiędzy adresami poczty elektronicznej, wykorzystujący architekturę oprogramowania typu klient-serwer.Niepoprawnie skonfigurowany MTA może stanowić tzw. open relay i służyć do rozsyłania spamu.
MTU	Maximum Transmission Unit (MTU) – rozmiar największego datagramu (w bajtach), który można przekazać przez warstwę protokołu komunikacyjnego.Dla protokołu IP MTU ścieżki definiuje się jako najmniejsze z MTU dla wszystkich urządzeń biorących udział w transmisji. RFC 1191 opisuje technikę Path MTU discovery, która umożliwia określanie MTU dla ścieżki między dwoma hostami IP w celu uniknięcia fragmentacji.
MUA	Klient poczty elektronicznej (ang.) Mail User Agent, MUA – program poczty elektronicznej służący użytkownikowi komputera do odbioru i wysyłania poczty elektronicznej.W przypadku wysyłania poczty program ten, korzystając z protokołu SMTP, łączy się z serwerem poczty elektronicznej (MTA) i wysyła mu mejle.
MUD	MUD (Multi-User Dungeon) – akronim oznaczający komputerowe gry fabularne, które są rozgrywane przez Internet przy użyciu interfejsu tekstowego. Tzw. świat, czyli scenariusz gry i definicje postaci użytkowników, jest umieszczony na serwerze, do którego może być podłączonych wiele osób w tym samym czasie. Po połączeniu gracz steruje swoją postacią przy pomocy zestawu komend i opcji umożliwiających m.in. decydowanie, w którą stronę postać ma się udać lub jaką akcję podjąć.
NAT	NAT (skr. od ang. Network Address Translation, translacja adresów sieciowych; czasem Native Address Translation, translacja adresów rodzimych), znane również jako maskarada sieci lub maskarada IP (od ang. network/IP masquerading) – technika przesyłania ruchu sieciowego poprzez router, która wiąże się ze zmianą źródłowych lub docelowych adresów IP, zwykle również numerów portów TCP/UDP pakietów IP podczas ich przepływu.
NCP	Network Control Program (NCP) – pierwotny protokół sieci ARPANET.W NCP warstwa fizyczna, warstwa łącza i warstwa sieciowa były określone przez Host/IMP Protocol. Warstwą transportową był Host-to-Host Protocol, razem z Initial Connection Protocol. Warstwy powyżej tego były połączone z aplikacją, np.
NDIS	Specyfikacja Interfejsu Sterowników Sieciowych (ang. Network Driver Interface Specification, NDIS) – interfejs programowania aplikacji (API) dla kart sieciowych. Standard ten był wspólnie rozwijany przez Microsoft i 3Com; aktualnie jest używany głównie w komputerach opartych na technologiach firm Intel i Microsoft, jednakże projekty open source takie jak ndiswrapper czy Project Evil pozwalają na używanie wielu kart kompatybilnych z NDIS pod systemami Linux czy FreeBSD.
NFS	Network File System (NFS) – oparty na UDP lub TCP protokół zdalnego udostępniania systemu plików. Standardowy port NFS to 2049.NFS jest de facto standardowym sieciowym systemem plików na systemach uniksowych.Inne protokoły udostępniające taką usługę, jak np.
NNTP	NNTP (ang. Network News Transfer Protocol) – oparty na TCP/IP protokół komunikacyjny używany do obsługi grup dyskusyjnych, w szczególności Usenetu.Jest używany zarówno do przesyłania tekstów między serwerami, jak również do czytania i wysyłania artykułów. Standard NNTP zdefiniowany w RFC 977 w roku 1986 od początku nie zawierał formalnych ograniczeń do 7-bitowych kanałów ASCII, co doprowadziło m.in. do powstania kodowania yEnc stosowanego na binarnych grupach dyskusyjnych.
NPTL	Native POSIX Thread Library (NPTL) – to linuksowa implementacja wątków. Cechuje ją bardzo duża szybkość działania. Np. uruchomienie 100 000 wątków na komputerze klasy IA-32 zajmuje bez użycia NPTL ok. 15 minut, a przy użyciu NPTL czas ten zmniejsza się do około 2 sekund.
NTFS	NTFS (ang. New Technology File System) – standardowy system plików systemu Windows NT i jego następców (Windows 2000, Windows XP, Windows Server 2003, Windows Vista, Windows Server 2008, Windows 7, Windows 8).NTFS wywodzi się od systemu plików HPFS, opracowanego przez Microsoft i IBM dla systemu OS/2. Został wprowadzony w celu zastąpienia starszego FAT-u, używanego w MS-DOS.
NTP	Network Time Protocol (w skrócie: NTP) – protokół synchronizacji czasu, którego czwarta wersja jest zdefiniowana w RFC 5905.
NUMA	NUMA – Non-Uniform Memory Access – architektura komputerowa, służąca do przetwarzania współbieżnego.Architektura NUMA charakteryzuje się tym, że udostępnia użytkownikowi spójną logicznie przestrzeń adresową, chociaż pamięć jest fizycznie podzielona. Komputery zbudowane w tej architekturze posiadają wiele procesorów.Niejednorodność czasu dostępu do pamięci polega na tym, że dany procesor szybciej uzyskuje dostęp do swojej lokalnej pamięci, niż do pamięci przy pozostałych procesorach.
OASIS	Oasis – brytyjska grupa rockowa, założona w 1991 roku w Manchesterze, przedstawiciele nurtu brit pop.Zespół zyskał międzynarodową popularność w połowie lat 90. XX w., wykorzystując elementy przywodzące na myśl The Beatles, The Stone Roses czy T. Rex w połączeniu z charakterystycznym brzmieniem gitarowym (\ściana dźwięku\).
OASIS	OASIS, Organization for the Advancement of Structured Information Standards, to międzynarodowe konsorcjum o charakterze non-profit, zajmujące się rozwojem standardów e-biznesu, w tym także standardów sieciowych. Konsorcjum powstało w 1993 roku pod nazwą SGML Open, w celu promocji języka SGML, zmiana nazwy nastąpiła w 1998 roku, aby odzwierciedlić poszerzenie obszaru działań organizacji.
OCaml	OCaml znany pierwotnie jako Objective Caml – wieloparadygmatowy język programowania oraz implementacja tego języka w postaci zestawu narzędzi i bibliotek.Jest, oprócz Caml Light, główną implementacją języka Caml.
OCR	OCR (ang. Optical Character Recognition) – zestaw technik lub oprogramowanie służące do rozpoznawania znaków i całych tekstów w pliku graficznym o postaci rastrowej. Zadaniem OCR jest zwykle rozpoznanie tekstu w zeskanowanym dokumencie (np.
ODBC	ODBC (ang. Open DataBase Connectivity – otwarte łącze baz danych) – interfejs pozwalający programom łączyć się z systemami zarządzającymi bazami danych. Jest to API niezależne od języka programowania, systemu operacyjnego i bazy danych. Standard ten został opracowany przez SQL Access Group we wrześniu 1992 roku.
ODF	OpenDocument (znany również jako ODF oraz ISO/IEC 26300, pełna nazwa: Open Document Format for Office Applications) to otwarty standard ISO formatu plików pakietów biurowych. Obejmuje dokumenty tekstowe, arkusze kalkulacyjne, wykresy i prezentacje multimedialne. Pierwsza wersja formatu bazowała na XML-owym formacie pakietu OpenOffice.org.
ODI	Open Data-Link Interface (Otwarty Interfejs Złącza Danych – ODI), stworzony przez Apple i Novell, spełnia tę samą rolę co Network Driver Interface Specification (NDIS) opracowany przez Microsoft i 3Com. Początkowo, ODI zostało napisane dla środowisk NetWare iMacintosh. Podobnie jak NDIS, ODI określa reguły, które pozwalają na komunikację między stosem protokołu a sterownikiem interfejsu sieciowego, niezależnie od tego, kto ten interfejs wyprodukował.
ODL	Object Definition Language (ODL) – język specyfikacji obiektu, przeznaczony do definiowania schematu, struktury bazy danych oraz interfejsów do obiektów. Uniwersalny język wysokiego poziomu umożliwiający integrację różnych systemów.ODL powinien uwzględniać semantykę zgodną z modelem obiektowym ODMG.
ODMG	Object Database Management Group (ODMG) – grupa stawiająca sobie za cel opracowywanie standardów obiektowych baz danych.Grupa zakończyła działalność w roku 2001.
ODQL	ODQL (ang. Object Database Query Language) – język zapytań dla obiektowych baz danych z rozwinięciem o możliwość definiowania struktury bazy.
OE	Poczta systemu Windows (ang. Windows Mail) – klient poczty elektronicznej i newsreader firmy Microsoft, dodawany do systemu operacyjnego Windows. We wcześniejszych wersjach systemu Windows nosił nazwę Outlook Express (nie mylić z Microsoft Outlook).
OEM	Original Equipment Manufacturer, OEM (dosłownie producent oryginalnego wyposażenia) – przedsiębiorstwo sprzedające pod własną marką produkty wytworzone przez inne firmy. Termin jest mylący, gdyż OEM nie zawsze jest wytwórcą, a nawet nie jest producentem, lecz czasem tylko sprzedawcą sprzętu dla użytkownika końcowego, choć zdarza się też, że jest jego projektantem.W większości przypadków OEM nie dodaje wartości do wyposażenia, a jedynie znakuje je własnym logo.
OHCI	OHCI (ang. Open Host Controller Interface) jest otwartym standardem określającym współpracę komputera z urządzeniami FireWire i USB. Został wprowadzony przez firmy Compaq i Microsoft.Karty FireWire zgodne ze standardem OHCI są wyposażone w standardowy interfejs, dzięki czemu mogą być obsługiwane przez sterownik FireWire OHCI wbudowany we wszystkie popularne systemy operacyjne.
OID	OID (ang. Object IDentifier) – unikatowy identyfikator obiektu, służy do odróżnienia obiektu od innych obiektów oraz do tworzenia odwołań do tego obiektu przez system. Użytkownik posługuje się nazwą obiektu, natomiast system zamienia ją na identyfikator. Pojęcie OID może odnosić się do ogólnoświatowego drzewa identyfikatorów opisującego obiekty takie jak instytucje, algorytmy, dokumenty i inne (OID ISO), jak również do każdego innego identyfikatora obiektu np.
OLE	Object Linking and Embedding (OLE) – mechanizm osadzania, m.in. obiektów. Nazwa OLE nie jest jednoznaczna; z czasem Microsoft nazywał w ten sposób różne technologie. Tak więc OLE może oznaczać kilka różnych technologii.
OLTP	Online Transaction Processing (OLTP) – kategoria aplikacji klient-serwer dotyczących baz danych w ramach bieżącego przetwarzania transakcji obejmujących takie zastosowania jak systemy rezerwacji, obsługa punktów sprzedaży, systemy śledzące itp. W systemach tych klient współpracuje z serwerem transakcji, zamiast z serwerem bazy danych.
OMG	Object Management Group (OMG) – konsorcjum powstałe w 1989 r., w którego skład wchodziły m.in. firmy IBM, Apple Computer i Sun Microsystems. Celem konsorcjum było ustanowienie standardów międzyplatformowego, rozproszonego programowania obiektowego.Najważniejszym dokonaniem OMG jest utworzenie standardu Common Object Request Broker Architecture (CORBA), który pojawił się w pierwszej wersji w 1991 r. W marcu 2003 opublikowana została wersja CORBA 3.0.
OML	OML (ang. Object Manipulation Language) – Język Manipulowania Obiektami – używany podczas tworzenia wiązań do zewnętrznego języka programowania.
OQL	Object Query Language (OQL) – obiektowy język zapytań według standardu ODMG (Object Data Management Group). Składnia OQL wzorowana jest na SQL. Semantyka OQL bazuje na modelu obiektowym ODMG oraz wprowadza mocną kontrolę typów (co różni go od SQL), jakkolwiek ten system typów krytykowany jest jako niespójny. OQL posiada operatory podobne do operatorów SQL, ale wprowadza także szereg nowych, m.in. zależne złączenie (dependent join) i operatory umożliwiające konstruowanie złożonego wyniku.
ORB	Object Request Broker (ORB) termin w informatyce oznaczający pośrednika umożliwiającego komunikację pomiędzy obiektami znajdującymi się w systemie rozproszonym.Komunikacja ta odbywa się niezależnie od systemu operacyjnego czy języka programowania. Głównym zadaniem ORB jest odbieranie i przekazywanie danych pomiędzy obiektami znajdującymi się w różnych systemach.
OS	Otwarte oprogramowanie (ang. open source movement, dosł. ruch otwartych źródeł) – odłam ruchu wolnego oprogramowania (ang. free software), który proponuje nazwę open source software jako alternatywną dla free software, głównie z przyczyn praktycznych, a nie filozoficznych[potrzebne źródło].
OS	System operacyjny (ang. operating system, skrót OS) – oprogramowanie zarządzające systemem komputerowym, tworzące środowisko do uruchamiania i kontroli zadań użytkownika.
OSDL	Open Source Development Labs – założona w 2000 roku organizacja niedochodowa, której celem było wspieranie rozwoju Linuksa. 22 stycznia 2010 połączyła się z organizacją Free Standards Group tworząc Linux Foundation.. Członkami założycielami są IBM, HP, CA, Intel i NEC.== §Przypisy ==de:Open Source Development Labs
OSF	Open Software Foundation – organizacja założona w 1988 w celu utworzenia otwartego standardu systemu operacyjnego Unix, w 1996 połączyła się z konsorcjum X/Open Company, tworząc The Open Group.
OSI	OSI (ang. Open Systems Interconnection) lub Model OSI (pełna nazwa ISO OSI RM, ang. ISO OSI Reference Model – model odniesienia łączenia systemów otwartych) – standard zdefiniowany przez ISO oraz ITU-T opisujący strukturę komunikacji sieciowej.Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ang.
OSI	Open Source Initiative – amerykańska organizacja pożytku publicznego, założona w lutym 1998 roku przez Erica Raymonda oraz Bruce’a Perensa w celu promocji Otwartego Oprogramowania.
OSPF	OSPF (ang. Open Shortest Path First), w wolnym tłumaczeniu: \pierwszeństwo ma najkrótsza ścieżka\ (\open\ oznacza otwartość, podobnie jak w Open Source) – protokół trasowania typu stanu łącza (ang. Link State).Zdefiniowany został jako OSPF wersji 2 w RFC 2328 (1998) dla IPv4., a aktualizacja dla IPv6 jako OSPF wersji 3 w RFC 5340 (2008).Jest zalecanym protokołem wśród protokołów niezależnych (np. RIP).
OSS	Open Sound System (OSS) to system obsługi dźwięku dla systemów operacyjnych z rodziny UNIX, składający się z modułów jądra pełniących funkcję sterowników dla kart dźwiękowych. Open Sound System został opracowany przez firmę 4Front Technologies, która wprowadziła także jego komercyjną wersję dla systemów uniksopodobnych takich jak np. system operacyjny Solaris czy FreeBSD.OSS był wykorzystywany w jądrze Linux jako standardowy system obsługi dźwięku w wersjach do 2.4 włącznie.
P2M	Peer2Mail (w skrócie P2M) – technologia wymiany plików opierająca się o wykorzystanie kont pocztowych jako miejsca ich przechowywania.
P2P	P2P (ang.) Peer-to-Peer – model komunikacji w sieci komputerowej, zapewniający wszystkim hostom te same uprawnienia, w odróżnieniu od architektury klient-serwer.
P3P	P3P (ang. Platform for Privacy Preferences, pl. Platforma Preferencji Prywatności) – protokół rozwijany przez World Wide Web Consortium (W3C).Jest odpowiedzią na niepokojące pozyskiwanie i gromadzenie danych o internautach. Protokół ma zapewniać użytkownikom przeglądarek większą kontrolę nad danymi o nich, obecnymi w Internecie.
PC	Komputer osobisty (ang. personal computer) – mikrokomputer przeznaczony przede wszystkim do użytku osobistego w domu i biurze.
PCI	PCI (ang. Peripheral Component Interconnect) – magistrala komunikacyjna służąca do przyłączania kart rozszerzeń do płyty głównej w komputerach klasy PC.Po raz pierwszy została publicznie zaprezentowana w czerwcu 1992 r. jako rozwiązanie umożliwiające szybszą komunikację pomiędzy procesorem i kartami niż stosowane dawniej ISA. Dodatkową zaletą PCI jest to, że nie ma znaczenia czy w gnieździe jest karta sterownika dysków (np. SCSI), sieciowa czy graficzna.
PCMCIA	PCMCIA (ang. Personal Computer Memory Card International Association) – międzynarodowe stowarzyszenie producentów kart pamięci dla komputerów osobistych. Celem organizacji jest wprowadzenie i rozwijanie międzynarodowego standardu kart rozszerzeń dla komputerów przenośnych.
PDA	Palmtop (także: PDA, Personal Digital Assistant, komputer kieszonkowy) – bardzo mały, przenośny komputer osobisty. Mniejszy od laptopa, czy też netbooka – z powodzeniem mieści się w dłoni lub w kieszeni (ang. palm – dłoń, top – na wierzchu). Palmtopy są komputerami programowalnymi – można w nich instalować oprogramowanie, np. pobrane lub zakupione w Internecie.
PDF	PDF (ang. Portable Document Format, przenośny format dokumentu) – format plików służący do prezentacji, przenoszenia i drukowania treści tekstowo-graficznych, stworzony i promowany przez firmę Adobe Systems. Język opisu pliku PDF jest okrojoną wersją języka programowania PostScript wzbogaconą o elementy hipertekstowe.Dostępna jest bezpłatnie pełna specyfikacja formatu PDF.
PDP	Wyświetlacz PDP (z ang. plasma display panel) – wyświetlacz, który do tworzenia obrazu wykorzystuje plazmę i luminofor.
PE	Portable Executable (PE), inna nazwa: format PE – jest to format plików wykonywalnych, obiektowych oraz bibliotek dynamicznych. Używany w 32- i 64-bitowych wersjach systemów operacyjnych z rodziny Microsoft Windows. Portable oznacza \przenośny\, co odnosi się do uniwersalności formatu, dostępnego w wielu architekturach systemów komputerowych.Format PE jest pewną strukturą danych, zawierającą informacje potrzebne systemowi operacyjnemu do zarządzania kodem wykonywalnym.
Perl	Perl – interpretowany język programowania autorstwa Larry’ego Walla początkowo przeznaczony głównie do pracy z danymi tekstowymi, obecnie używany do wielu innych zastosowań. Wzorowany na takich językach jak C, skryptowe: sed, awk i sh oraz na wielu innych.
PF	Packet Filter – program typu zapora sieciowa stworzony dla systemu OpenBSD przez Daniela Hartmeiera.PF od wersji 3.0 jest częścią jądra systemu operacyjnego OpenBSD. Został stworzony aby zastąpić pakiet Ipfilter pierwotnie będący domyślną zaporą sieciową dla tego systemu. Program posiada możliwość translacji adresów sieciowych NAT (ang. Network Address Translation), oraz zapewniania jakości obsługi/przekazu QoS (ang.
PFD	PFD (ang. Probability of Failure on Demand) – prawdopodobieństwo awarii przy żądaniu usługi. Jest to miara prawdopodobieństwa wystąpienia awarii podczas wykonywania jednego żądania klienta.
PGA	PGA (ang. Pin Grid Array) – typ obudowy układów scalonych stosowany powszechnie w procesorach.W obudowach tego typu wyprowadzenia w postaci szpilek, czyli tzw. pinów znajdują się na całej (bądź znacznej części) powierzchni spodniej strony układu.
PGP	Pretty Good Privacy (PGP, ang. całkiem niezła prywatność) – jedno z najpopularniejszych narzędzi do szyfrowania poczty elektronicznej.
PHP	PHP – obiektowy język programowania zaprojektowany do generowania stron internetowych i budowania aplikacji webowych w czasie rzeczywistym.PHP jest najczęściej stosowany do tworzenia skryptów po stronie serwera WWW, ale może być on również używany do przetwarzania danych z poziomu wiersza poleceń, a nawet do pisania programów pracujących w trybie graficznym (np. za pomocą biblioteki GTK+, używając rozszerzenia PHP-GTK).
PIM	Zarządca informacji osobistej (ang. Personal Information Manager) – program do zarządzania rozmaitego rodzaju notatkami, jak zadania, kontakty czy terminy.
PIO	PIO (z ang. Programmed Input Output – programowane wejście/wyjście) – technika obsługi operacji wejścia/wyjścia między CPU a urządzeniami IDE/ATA polegająca na wykorzystaniu procesora jako układu je nadzorującego. Wymaga dużego zaangażowania procesora w procesie transferu danych, dlatego jest używana coraz rzadziej, zwłaszcza, gdy wymagane są duże prędkości transmisji.
PNG	PNG (ang. Portable Network Graphics) – rastrowy format plików graficznych oraz system bezstratnej kompresji danych graficznych.PNG został opracowany jako następca GIF w 1995 roku po ogłoszeniu przez Unisys oraz CompuServe roszczeń patentowych dotyczących kompresji LZW używanej w formatach GIF oraz TIFF.
POP3	Post Office Protocol (POP) to protokół internetowy z warstwy aplikacji pozwalający na odbiór poczty elektronicznej ze zdalnego serwera do lokalnego komputera poprzez połączenie TCP/IP.
POSIX	POSIX (ang.) Portable Operating System Interface for Unix – przenośny interfejs dla systemu operacyjnego Unix.POSIX to odpowiedź na próby standaryzacji różnych odmian systemu operacyjnego Unix. Prace nad tym standardem rozpoczęto ok. roku 1985, a kierowało nimi stowarzyszenie IEEE. Dlatego POSIX znany jest również pod nazwą IEEE 1003.
POST	Post – dobrowolne powstrzymanie się od jedzenia w ogóle, lub od spożywania pewnych rodzajów pokarmów (np. mięsa), przez określony czas. Pości się przede wszystkim z przyczyn religijnych.
POST	POST (ang. power-on self-test) – rodzaj testu poprawności działania podstawowych podzespołów: pamięci RAM, grafiki, dysków twardych czy procesora wykonywanego przy każdym uruchomieniu lub restarcie.
POTS	POTS (ang. Plain Old Telephone Service) to najstarsza, podstawowa usługa telefoniczna, umożliwiająca analogowy przekaz głosu przez komutowane łącza telefoniczne, realizowane w paśmie od 300Hz do 3400Hz. Połączenia są zestawiane przez wybieranie dekadowe (pulsowe) za pomocą tarczy numerowej (obecnie głównie tonowej z kodowaniem DTMF), a następnie komutowane w centralach telefonicznych.Zobacz PSTN.
PPC	PowerPC – architektura mikroprocesorów typu RISC oraz nazwa handlowa mikroprocesorów zgodnych z tą architekturą.Architektura mikroprocesora PowerPC została stworzona przez konsorcjum firm Apple-IBM-Motorola znane pod skrótem AIM. Z początku mikroprocesory tej architektury przeznaczone były na rynek komputerów osobistych, z czasem stały się często używanymi w zastosowaniach serwerowych, klastrowych oraz w systemach wbudowanych.
PPP	Point to Point Protocol (PPP) – protokół komunikacyjny warstwy łącza danych używany przy bezpośrednich połączeniach pomiędzy dwoma węzłami sieci. PPP może być również skonfigurowany na interfejsie szeregowym asynchronicznym i synchronicznym. Służy również do prostego zestawiania tuneli. PPP jest stosowany w technologii WAN. Z protokołem tym wiąże się uwierzytelnianie PAP lub CHAP.
PPPoA	PPPOA lub PPPoA, Point to Point Protocol over ATM – protokół sieciowy służący do kapsułkowania ramek PPP w warstwę adaptacyjną ATM AAL5 (ang. ATM Adaptation Layer 5). Używany głównie do komunikacji modemów z siecią ATM w usługach DSL oraz ADSL.PPPoA zapewnia standardowe cechy protokołu PPP, takie jak uwierzytelnianie, szyfrowanie oraz kompresja.
PPPoE	Point-to-Point Protocol over Ethernet – protokół używany przy dostępie do sieci lokalnej LAN poprzez kartę sieciową Ethernet lub bezprzewodową. PPPoE jest także protokołem połączeniowym używanym w technologii ADSL. Protokół ten stosuje kapsułkowanie ramek PPP w ramki Ethernetu. Sam PPP jest protokołem warstwy łącza danych do kapsułkowania pakietów warstwy sieciowej poprzez łącze szeregowe.Sesja PPPoE składa się z dwóch urządzeń wykorzystujących protokół PPP połączonych kablem ethernetowym.
PS	PostScript – uniwersalny język opisu strony opracowany przez firmę Adobe Systems, będący obecnie standardem w zastosowaniach poligraficznych.Jest to równocześnie kompletny język programowania, oparty na architekturze stosu oraz notacji postfixowej – odwrotnej notacji polskiej (RPN). Pozwala on więc nie tylko opisać precyzyjnie wygląd strony, ale także wykonywać złożone operacje na dostarczonych danych (np.
PSK	PSK (ang. Phase Shift Keying), kluczowanie fazy – rodzaj modulacji cyfrowej, w której reprezentacja danych odbywa się poprzez dyskretne zmiany fazy fali nośnej.W cyfrowej transmisji danych występują trzy główne klasy modulacji: kluczowanie amplitudy (ASK); kluczowanie częstotliwości (FSK); kluczowanie fazy (PSK).Każda z metod reprezentuje dane zmieniając właściwości sygnału nośnego w zależności od danych. W przypadku PSK zmieniana jest faza sygnału.
PVM	PVM to także format pliku PVM – Wirtualna Maszyna Równoległa (ang. Parallel Virtual Machine) to zestaw narzędzi do tworzenia oprogramowania dla sieci równolegle połączonych komputerów. Został zaprojektowany i stworzony by umożliwić łączenie komputerów o różnych konfiguracjach sprzętowych w jeden równolegle działający komputer.
PXE	PXE (ang. Preboot Execution Environment) – rozwiązanie w technice komputerowej, umożliwiające uruchomienie na komputerze systemu operacyjnego, mimo że nie jest on na nim zainstalowany. Komputer taki nie musi posiadać żadnych urządzeń mogących przechowywać system (takich jak dysk twardy, stacja dyskietek, napęd CDROM, dyski USB, czy inne).
QoS	QoS (ang. Quality of Service – jakość usługi) to, zgodnie z zaleceniem ITU-T E.800, całość charakterystyk usługi telekomunikacyjnej stanowiących podstawę do wypełnienia wyrażonych i zaspokajanych potrzeb użytkownika tej usługi.
Qt	Qt – zestaw przenośnych bibliotek i narzędzi programistycznych dedykowanych dla języków C++, QML i Java. Ich podstawowym składnikiem są klasy służące do budowy graficznego interfejsu programów komputerowych, począwszy od wersji 4.0 Qt zawiera też narzędzia do tworzenia programów konsolowych i serwerów. Twórcą Qt jest obecnie organizacja Qt Project, do której oprócz niezależnych twórców Open Source należą m.in. firmy Digia, KDAB, ICS.
RAID	RAID (ang. Redundant Array of Independent Disks, Nadmiarowa macierz niezależnych dysków) – polega na współpracy dwóch lub więcej dysków twardych w taki sposób, aby zapewnić dodatkowe możliwości, nieosiągalne przy użyciu jednego dysku jak i kilku dysków podłączonych jako oddzielne.
RAM	RAM (ang. Random Access Memory – pamięć o dostępie swobodnym) – podstawowy rodzaj pamięci cyfrowej. Choć nazwa sugeruje, że oznacza to każdą pamięć o bezpośrednim dostępie do dowolnej komórki pamięci (w przeciwieństwie do pamięci o dostępie sekwencyjnym, np.
RARP	RARP (ang. Reverse Address Resolution Protocol) – protokół komunikacyjny przekształcania 48-bitowych fizycznych adresów MAC na 32-bitowe adresy IP w komputerowych sieciach typu Ethernet.
RDF	RDF (ang. Resource Description Framework) – język/metoda pozwalająca na opisywanie zasobów sieci Web, ze składnią opartą na XML, opracowana przez W3C. Służy przedstawieniu (nie zaś wyświetlaniu) wiedzy zawartej w Internecie, w sposób zrozumiały dla komputerów (łatwo przetwarzany przez programy komputerowe). Może być wykorzystany w celu tworzenia semantycznego Internetu.
RED	Random early detection (RED) – znany również jako random early drop, jest algorytmem kolejkowania. Jest on również algorytmem unikania zakleszczeń.W tradycyjnym algorytmie \obcinania ogona\, router lub inne urządzenia sieciowe buforuje tyle pakietów ile tylko może i po prostu odrzuca resztę, której nie może zbuforować. Jeżeli bufory są ciągle pełne, sieć zakleszcza się. \Odrzucanie ogona\ rozdziela miejsce w buforze nierównomiernie.
RFC	RFC (ang. Request for Comments – dosłownie: prośba o komentarze) – zbiór technicznych oraz organizacyjnych dokumentów mających formę memorandum związanych z Internetem oraz sieciami komputerowymi. Każdy z nich ma przypisany unikatowy numer identyfikacyjny, zwykle używany przy wszelkich odniesieniach. Publikacją RFC zajmuje się Internet Engineering Task Force.Dokumenty nie mają mocy oficjalnej, jednak niektóre z nich zostały później przekształcone w oficjalne standardy sieciowe, np.
RIFF	Resource Interchange File Format (RIFF) – format plików przeznaczony do przechowywania danych multimedialnych. Format RIFF został wprowadzony przez firmy Microsoft i IBM w 1991 roku jako domyślny format plików multimedialnych dla Windows 3.1. Format ten bazuje na formacie IFF, opracowanym przez Electronic Arts we współpracy z Commodore dla komputerów Amiga 1000 w 1985 roku.
RIMM	RIMM (ang. Rambus Inline Memory Module) – rodzaj modułów pamięci komputerowej, na których umieszczone są układy scalone z pamięciami typu RDRAM. Moduły RIMM pojawiły się w 1996 roku na mocy umów patentowych pomiędzy firmami Rambus i Intel. Najpopularniejsze kości typu RIMM: 160-pinowe, stosowane SO-RIMM 184-pinowe, stosowane RIMM 16-bitowe 232-pinowa, stosowane RIMM 32-bitowe 326-pinowa, stosowane RIMM 64-bitoweModuły 16-bitowe pamięci RIMM na płytach głównych muszą być montowane w parach.
RIP	RIP (ang. Routing Information Protocol – pol. Protokół Informowania o Trasach) – protokół bram wewnętrznych (IGP), oparty jest na zestawie algorytmów wektorowych, służących do obliczania najlepszej trasy do celu. Używany jest w systemach autonomicznych korzystających z protokołu IP (zarówno wersji 4 jak i 6). Dzisiejszy otwarty standard protokołu RIP jest opisany w dokumentach RFC 1058 i STD 56. Obecnie najczęściej wykorzystywana jest druga wersja protokołu RIP (RIPv2).
RLE	Run-Length Encoding (RLE, kodowanie długości serii) – prosta metoda bezstratnej kompresji danych, której działanie polega na opisywaniu ciągów tych samych liter (bitów, bajtów, symboli, pikseli itp.) za pomocą licznika powtórzeń (długości ciągu), a dokładniej przez pary: licznik powtórzeń litery, litera.Na przykład w ciąguwwwwwiiiikkkkkkkiiippppppeeeeeddddiialitera ‘w’ powtarza się 5 razy, co jest zapisywane jako 5w (ciąg pięciu liter w), dalej ‘i’ występuje 4 razy – 4i, itd.
RMI	RMI (ang. Remote Method Invocation – zdalne wywołanie metod) to mechanizm umożliwiający zdalne wywołanie metod obiektów. Obiekty te mogą znajdować się w innych maszynach wirtualnych Javy, które mogą znajdować się na innych komputerach.
ROM	ROM (ang. Read-Only Memory – pamięć tylko do odczytu) – rodzaj pamięci półprzewodnikowej urządzenia elektronicznego, w szczególności komputera, z której dane można tylko odczytywać, a zapis jest niemożliwy, trwa długo lub może wymagać dodatkowych czynności lub sprzętu.
RPC	Zdalne wywołanie procedury (ang. remote procedure call, RPC) – protokół zdalnego wywoływania procedur, stworzony przez firmę Sun i swego czasu dość popularny w systemach z rodziny Unix, obsługiwany w bibliotekach języka Java. Współcześnie wypierany przez bardziej rozbudowane protokoły takie jak CORBA, XML-RPC, czy JSON-RPC.RPC zdefiniowany jest w RFC 1057.
RSA	RSA – jeden z pierwszych i obecnie najpopularniejszych asymetrycznych algorytmów kryptograficznych z kluczem publicznym, zaprojektowany w 1977 przez Rona Rivesta, Adi Shamira oraz Leonarda Adlemana. Pierwszy algorytm, który może być stosowany zarówno do szyfrowania jak i do podpisów cyfrowych. Bezpieczeństwo szyfrowania opiera się na trudności faktoryzacji dużych liczb złożonych. Jego nazwa pochodzi od pierwszych liter nazwisk jego twórców.
RSS	RSS – umowna rodzina języków znacznikowych do przesyłania nagłówków wiadomości i nowości na wybranych przez użytkownika RSS stronach. Wystarczy dodać daną stronę (musi ona obsługiwać system RSS) do czytnika RSS. Wszystkie w większym lub mniejszym zakresie bazują na XML-u. Aby skorzystać z kanału RSS, potrzebny jest odpowiedni program, tzw. czytnik kanałów. Często czytniki RSS-ów są zamieszczane w programach pocztowych.
RSync	Rsync (z angielskiego remote synchronization – zdalna synchronizacja) to protokół synchronizacji plików przez sieć.Zwykłe systemy przesyłania różnic (takie jak popularny diff/patch)wymagają istnienia obu wersji po jednej stronie, na podstawie których tworzona jest lista różnic a następnie przesyłana przez sieć. Rsync działa w odmienny sposób – przez sieć wysyłany jest spis plików z hashami bloków (zwykle ok. 1 kB), po czym na drugiej maszynie program sprawdza, które z fragmentów już posiada.
RTC	Zegar czasu rzeczywistego (ang. Real-Time Clock RTC) – element systemów komputerowych służący do odliczania czasu niezależnie od stanu maszyny (pracy, zablokowania, wyłączenia), montowany jest niemalże we wszystkich komputerach osobistych, serwerach i wielu systemach wbudowanych, sterownikach PLC.
RTF	RTF (Rich Text Format) – format pliku opracowany w 1987 r. przez Microsoft do między-platformowej wymiany informacji między procesorami tekstów.RTF posługuje się zestawami znaków ANSI, PC-8, Macintosh lub IBM PC do sterowania formatowaniem tekstu na ekranie i w druku. Od wersji 1.6 RTF obsługuje Unicode. Składnia formatu jest podobna do składni TeX.
RTFM	RTFM – popularny akronim wyrażenia Read The Fucking Manual (ang. przeczytaj (tę) pierdoloną instrukcję lub (ten) pierdolony podręcznik). Zwrot RTFM był używany w netykiecie Usenetu w celu zwrócenia uwagi pytającemu, że dany problem jest dokładnie opisany w podręcznikach systemowych (dostępnych w uniksach za pomocą polecenia man) czy wszelkiego rodzaju dokumentacji dostarczanej wraz z oprogramowaniem.
RTOS	System operacyjny czasu rzeczywistego (ang. Real-Time Operating System – RTOS) to komputerowy system operacyjny, który został opracowany tak, by spełnić wymagania narzucone na czas wykonywania zadanych operacji.
RTP	RTP (ang. Real-time Transport Protocol) – protokół transmisji w czasie rzeczywistym. Pakiet protokołu RTP zawiera informację o typie przesyłanych danych, numer seryjny oraz znacznik czasu. RTP nie gwarantuje jakości usługi (QoS).Protokół RTP najczęściej używa UDP jako protokołu warstwy transportowej.
RTS	Strategiczna gra czasu rzeczywistego (ang. real-time strategy, RTS) – gatunek gier komputerowych, będący modyfikacją turowych gier strategicznych, polegającą na niekrępowaniu graczy turami i kolejkami ruchów. Gracze mogą podejmować działania kiedy chcą, natomiast skutki owych są widziane natychmiast. Gatunek ten stawia większy nacisk na szybkość podejmowania decyzji.Pierwsze RTS-y pojawiły się na początku lat 80. XX wieku, na przykład Cytron Masters, Stonkers czy The Ancient Art of War.
RTS	System czasu rzeczywistego (ang. real-time system), to urządzenie techniczne, którego wynik i efekt działania jest zależny od chwili wypracowania tego wyniku. Istnieje wiele różnych definicji naukowych takiego systemu. Ich wspólną cechą jest zwrócenie uwagi na równoległość w czasie zmian w środowisku oraz obliczeń realizowanych na podstawie stanu środowiska.
RTTI	RTTI (Run Time Type Information – informacja o typie w trakcie wykonywania programu) jest techniką stosowaną w nowoczesnych obiektowych językach programowania. Technika ta polega na dołączeniu do kodu programu informacji o typach (klasach), czasami też ich własnościach i dostępnych metodach.
S/PDIF	S/PDIF (ang. SONY/Philips Digital Interface Format) – standard przesyłania sygnałów dźwiękowych rozwijany przy współpracy firm SONY i Philips. Pozwala na przesyłanie między dwoma urządzeniami dźwięku zapisanego cyfrowo bez potrzeby konwertowania go do postaci analogowej.
SaaS	Software as a Service (w skrócie SaaS, z ang. oprogramowanie jako usługa) – jeden z modeli chmury obliczeniowej, polegający na dystrybucji oprogramowania, w którym aplikacja jest przechowywana i udostępniana przez producenta użytkownikom przez Internet. Eliminuje to potrzebę instalacji i uruchamiania programu na komputerze klienta. Model SaaS przerzuca obowiązki zarządzania, aktualizacji, pomocy technicznej z konsumenta na dostawcę.
SATA	Serial ATA (ang. Serial Advanced Technology Attachment, SATA) – szeregowa magistrala komputerowa, opracowana i certyfikowana przez SATA-IO, służąca do komunikacji pomiędzy adapterami magistrali hosta (HBA) a urządzeniami pamięci masowej, takimi jak dyski twarde, SSD, napędy optyczne i taśmowe. SATA jest bezpośrednim następcą równoległej magistrali ATA.Kable SATA są węższe i bardziej elastyczne od kabli ATA, co ułatwia układanie oraz poprawia warunki chłodzenia wnętrza komputera.
SBS	Microsoft Windows Small Business Server (SBS) – edycje serwerowych wersji systemu Windows.Windows SBS jest edycją opartą na podstawowej edycji serwerowej systemu. Dołączone jest do niego oprogramowanie (dla innych wersji serwerowych sprzedawane oddzielnie). Dołączone oprogramowanie nie wymaga oddzielnych licencji dostępu. W odróżnieniu od zwykłych wersji serwerowych, w SBS wystarczą jedynie licencje dostępowe do serwera. Ułatwienie to wiąże się jedynie z pewnymi ograniczeniami funkcjonalności.
SCO	Santa Cruz Operation (SCO) – amerykańska korporacja informatyczna. Powstała w 1979 założona przez Douga i Larry’ego Michelsów jako jedna z pierwszych firm oferujących komercyjne wsparcie dla rozwiązań opartych na systemie Unix. Firma zbankrutowała na skutek przegranej sprawy sądowej o prawa do Uniksa.25 sierpnia 1980 na zlecenie firmy Microsoft (MS) podjęła się stworzenia w oparciu o licencjonowany od AT&T; kod pierwszej wersji Uniksa na platformę IBM PC, znanej jako Xenix.
SCSI	SCSI (skrót z ang. Small Computer Systems Interface) – równoległa magistrala danych przeznaczona do przesyłania danych między urządzeniami.System SCSI do niedawna był powszechnie wykorzystywany głównie w wysokiej klasy serwerach i stacjach roboczych. Obecnie jest on stopniowo wypierany przez nowszy interfejs SAS. Tańsze komputery domowe wykorzystują przeważnie standard Serial ATA II, który i tak jest szybszy od SCSI (wcześniej najpowszechniejszy był standard ATA/IDE).
SCTP	SCTP (ang. Stream Control Transmission Protocol) – protokół internetowy działający w warstwie transportowej, zdefiniowany w 2000 roku przez grupę roboczą SIGTRAN (Signaling Transport working group) IETF i opisany w dokumencie RFC 2960.
SD	SD (ang. secure digital) – jeden ze standardów kart pamięci opracowany przez firmy Panasonic, SanDisk i Toshiba w 2000 roku. Karty SD charakteryzują się niewielkimi wymiarami (24 × 32 × 2,1 mm) i masą (ok. 2 gramów). Poza grubością, ich wymiary są identyczne jak kart MMC.Karty SD posiadają 9 wyprowadzeń. Dodatkowo posiadają na brzegu przełącznik, informujący, że na karcie nie powinny być wykonywane operacje zapisu.Dostępne są karty SD o pojemnościach od 8 MB do 2 GB.
SDK	Software development kit, SDK – zestaw narzędzi dla programistów niezbędny w tworzeniu aplikacji korzystających z danej biblioteki (np. DirectX SDK), pod dany system (np.
SDL	SDL (ang. Simple DirectMedia Layer) – biblioteka programistyczna ułatwiająca tworzenie gier oraz programów multimedialnych.
SDRAM	SDRAM (ang. Synchronous Dynamic Random Access Memory) – rodzaj pamięci DRAM pracującej synchronicznie z magistralą systemową, co odróżnia ją od klasycznej pamięci DRAM typu FPM i EDO, które pracują asynchronicznie.
SDSL	SDSL – technologia przesyłu danych za pomocą telefonicznej linii abonenckiej pozwalająca użytkownikowi połączyć się z siecią danych (np. Internetem) w sposób symetryczny. Umożliwia profesjonalne zastosowania, wideokonferencje czy budowanie korporacyjnych sieci wirtualnych. Oferuje prędkość transmisji: 1,536 Mb/s (T1) lub 2 Mb/s (E1).
SDTV	SDTV (ang. Standard-Definition TeleVision – telewizja standardowej rozdzielczości) – cyfrowa wersja analogowego standardu NTSC i PAL wraz z przeplotem, nazywana też \standardową rozdzielczością\ dla odróżnienia od \wysokiej rozdzielczości\ (HDTV).
SFQ	SFQ (ang. Stochastic Fairness Queueing) to bezklasowy algorytm kolejkowania ruchu na routerze działającym pod kontrolą systemu operacyjnego Linux.Dane przepływające przez interfejs są dzielone na strumienie, które są przydzielane do odpowiadających im kolejek FIFO. Kolejki są kolejno opróżniane tak aby żadna z nich nie mogła wykorzystać całej przepływności łącza. Przy dużej liczbie strumieni, do jednej kolejki może być przydzielone więcej niż jeden strumień.
SFTP	SFTP (ang.) SSH File Transfer Protocol – protokół komunikacyjny typu klient-serwer, który umożliwia przesyłanie plików poprzez sieć TCP/IP. Przesyłając plik przy użyciu protokołu FTP uzyskujemy dobre przepływności, ale nie zyskujemy bezpieczeństwa – nasze hasła i dane nie są szyfrowane podczas przysyłania, co potencjalnie stwarza zagrożenie ich kradzieży.
SGI	Silicon Graphics, Incorporated (SGI) to firma znana głównie z produkcji wysokiej klasy sprzętu komputerowego przeznaczonego do produkcji grafiki komputerowej – głównie grafiki trójwymiarowej oraz obróbki obrazu wideo. Firmę założył w 1982 roku wraz z dziesięcioma studentami Jim Clark – profesor z Uniwersytetu Stanford. Początkowo ze swoimi pionierskimi jak na początek lat 80.
SGML	SGML (ang. Standard Generalized Markup Language) – standardowy uogólniony język znaczników służący do ujednolicania struktury i formatu różnego typu informacji (danych).
SIMD	SIMD (ang. Single Instruction, Multiple Data) – jeden z podstawowych rodzajów architektur komputerowych według taksonomii Flynna, obejmujący systemy, w których przetwarzanych jest wiele strumieni danych w oparciu o pojedynczy strumień rozkazów. Architektura SIMD jest charakterystyczna dla komputerów wektorowych.Pierwsze komputery o architekturze SIMD stosowano głównie do obliczeń naukowo-technicznych (np. Geometric-Arithmetic Parallel Processor czy Thinking Machines CM-1 i CM-2).
SIMM	SIMM (z ang. Single Inline Memory Module) – moduł pamięci RAM komputerów w postaci płytki drukowanej z polami stykowymi znajdującymi się z jednej strony płytki. Jest to następna po SIPP generacja modułów pamięci DRAM. Zostały zastąpione przez moduły z polami stykowymi po obu stronach płytki oznaczanych przez DIMM.Istotną modyfikacją w układzie SIMM było zastąpienie pinów, takich jak w poprzedniej wersji DRAM (SIPP) polami stykowymi na płytce.
SISD	SISD – jest to architektura klasycznego komputera sekwencyjnego, zawierającego jeden procesor i jeden blok pamięci operacyjnej. Ciąg instrukcji wykonywany jest sekwencyjnie. Architektura taka może zawierać również pewne elementy równoległości, jak np. przetwarzanie potokowe (ang. pipelining). Procesor może się składać z kilku jednostek przetwarzających, jednak wszystkie te jednostki podlegają jednej jednostce sterującej procesora.
SLA	Service Level Agreement, SLA (pol. umowa o gwarantowanym poziomie świadczenia usług) – umowa utrzymania i systematycznego poprawiania ustalonego między klientem a usługodawcą poziomu jakości usług poprzez stały cykl obejmujący: uzgodnienia, monitorowanie usługi, raportowanie, przegląd osiąganych wyników.Pierwszym krokiem wdrożenia SLA jest stworzenie katalogu świadczonych usług. Usługi łączone są w grupy, te w kolejne, aż w końcu powstaje kompletny produkt – definicja usługi.
SLIP	SLIP (ang. Serial Line Internet Protocol) – protokół używany dawniej przy połączeniach modemowych (połączenia dodzwaniane, ang. dial-up). Obecnie niemal całkowicie zastąpiony przez nowszy i bardziej elastyczny protokół PPP. Działanie protokołu sprowadza się do definicji sposobu ramkowania danych. Nie istnieje wykrywanie ani naprawa błędów.
SMART	S.M.A.R.T. (ang. Self-Monitoring, Analysis and Reporting Technology) – system monitorowania i powiadamiania o błędach działania twardego dysku.Technologia ta została zaimplementowana w dyskach ATA-3, późniejszych ATA (czyli IDE), ATAPI oraz SCSI-3, aby zwiększyć bezpieczeństwo składowanych danych. Dzięki niej dysk potrafi ocenić swój stan i jeśli awaria jest wysoce prawdopodobna zaalarmować system operacyjny i użytkownika komputera.
SMB	Server Message Block (SMB) – protokół służący udostępnianiu zasobów komputerowych, m.in. drukarek czy plików. Znany również jako CIFS (Common Internet File System).
SMP	SMP (ang. Symmetric Multiprocessing, przetwarzanie symetryczne) – architektura komputerowa, która pozwala na znaczne zwiększenie mocy obliczeniowej systemu komputerowego poprzez wykorzystanie 2 lub więcej procesorów do jednoczesnego wykonywania zadań. W architekturze SMP każdy procesor może zostać przypisany do wykonywania każdego zadania, tak aby wyrównać obciążenie (\obowiązki\ są dzielone \po równo\).
SMS	SMS (ang. Short Message Service) – usługa przesyłania krótkich wiadomości tekstowych (esemesów) w cyfrowych sieciach telefonii komórkowej. Usługa ta jest wprowadzana także do sieci telefonii stacjonarnej.Esemes wysyła się pod numer abonenta sieci telefonii komórkowej lub stacjonarnej. Wszystkie produkowane obecnie telefony komórkowe i niektóre telefony używane w sieciach stacjonarnych umożliwiają zarówno odbieranie, jak i wysyłanie tego typu wiadomości.
SMTP	SMTP (ang.) Simple Mail Transfer Protocol – protokół komunikacyjny opisujący sposób przekazywania poczty elektronicznej w Internecie. Standard został zdefiniowany w dokumencie RFC 821 a następnie zaktualizowany w 2008 roku w dokumencie RFC 5321
SNA	W latach 50. XX wieku ceny komputerów oraz koszt ich utrzymania liczone były w milionach dolarów. Na luksus posiadania komputera mogły liczyć tylko nieliczne najbogatsze firmy. Pracownicy odległych filii przejawiali potrzebę korzystania z firmowego komputera nie mniejszą niż ich koledzy z centrali co zaowocowało koniecznością umożliwienia im tego dostępu.
SNMP	Simple Network Management Protocol — rodzina protokołów sieciowych wykorzystywanych do zarządzania urządzeniami takimi jak routery, przełączniki, komputery czy centrale telefoniczne za pośrednictwem sieci IP. Do transmisji wiadomości SNMP wykorzystywany jest głównie protokół UDP: standardowo port 161 wykorzystywany jest do wysyłania i odbierania żądań, natomiast port 162 wykorzystywany jest do przechwytywania sygnałów trap od urządzeń.
SOAP	SOAP (ang.) Simple Object Access Protocol – protokół komunikacyjny, wykorzystujący XML do kodowania wywołań i najczęściej protokołów HTTP do ich przenoszenia, możliwe jest jednak wykorzystanie innych protokołów do transportu danych.SOAP jest standardem W3C, którego głównym celem było zastąpienie bardziej specyficznych protokołów komunikacyjnych (RPC), których wykorzystanie może być ograniczone poprzez zapory sieciowe lub inne zabezpieczenia .
SOCKS	SOCKS – protokół pośredniczący dla aplikacji TCP/IP, dostarczający narzędzia do bezpiecznej komunikacji. Składa się z części klienta zaimplementowanego pomiędzy warstwą prezentacji a warstwą transportową i serwera zaimplementowanego w warstwie aplikacji. Protokół ten umożliwia komunikację pomiędzy dwoma komputerami bez konieczności bezpośredniego połączenia. Jest to zapora sieciowa przekierowująca zadania połączeń z hosta na inny serwer pośredniczący.
SoHo	Soho – centralna część dzielnicy West End w Londynie, w City of Westminster, zamykająca się między Oxford Street od północy, Charing Cross Road od wschodu, Shaftesbury Avenue od południa i Regent Street od zachodu.W pobliżu Soho znajdują się cztery stacje metra: Oxford Circus Piccadilly Circus Tottenham Court Road Leicester Square
SoHo	SoHo – jedna z dzielnic Manhattanu. Nazwa SoHo pochodzi od miejsca jej położenia South of Houston Street. Za jej granice w przybliżeniu można uznać: Houston Street na północy, Bowery od wschodu, Canal Street na południu i Sixth Avenue od zachodu.
SPARC	SPARC (ang. Scalable Processor ARChitecture) – architektura mikroprocesorów RISC zaprojektowana początkowo przez firmę Sun Microsystems, a od roku 1989 rozwijana przez organizację SPARC International.
SPI	Stateful Packet Inspection (Stateful Firewall) – funkcja sprzętowych zapór sieciowych zwiększająca bezpieczeństwo w sieci LAN.Po nawiązaniu sesji przez aplikację firewall nadzoruje stan wszystkich połączeń przechodzących przez niego i analizuje nagłówki pakietów pod kątem, czy pakiety te są przesyłane przez aplikacje dopuszczone do ruchu sieciowego.
SPX	SPX (ang. Sequenced Packet Exchange) – protokół warstwy transportowej (czwartej warstwy modelu OSI) będący częścią stosu IPX/SPX opracowanego przez firmę Novell na potrzeby środowiska sieciowego NetWare.Wzorowany na protokole SPP stosu protokołów XNS firmy Xerox.Protokół SPX jest połączeniowym protokołem zapewniającym transmisję danych.Głównym celem jego powstania było zapewnienie stabilnego i bezbłędnego połączenia w trudnych warunkach, nawet kosztem szybkości.
SQL	SQL (ang. Structured Query Language wym. /ɛskjuːˈɛl/) – strukturalny język zapytań używany do tworzenia, modyfikowania baz danych oraz do umieszczania i pobierania danych z baz danych. Język SQL jest językiem deklaratywnym. Decyzję o sposobie przechowywania i pobrania danych pozostawia się systemowi zarządzania bazą danych (DBMS).
SRAM	SRAM (ang. Static Random Access Memory), statyczna pamięć o dostępie swobodnym – typ pamięci półprzewodnikowej stosowanej w komputerach, służy jako pamięć buforująca między pamięcią operacyjną i procesorem.
SSE	SSE (ang. Streaming SIMD Extensions) jest nazwą zestawu instrukcji wprowadzonego w 1999 roku po raz pierwszy w procesorach Pentium III firmy Intel. SSE daje przede wszystkim możliwość wykonywania działań zmiennoprzecinkowych na 4-elementowych wektorach liczb pojedynczej precyzji (48 rozkazów).
SSH	SSH (ang. secure shell) to standard protokołów komunikacyjnych używanych w sieciach komputerowych TCP/IP, w architekturze klient-serwer a od wersji 2 nawet w architekturze serwer-klient.W ścisłym znaczeniu SSH to tylko następca protokołu Telnet, służącego do terminalowego łączenia się ze zdalnymi komputerami. SSH różni się od Telnetu tym, że transfer wszelkich danych jest zaszyfrowany oraz możliwe jest rozpoznawanie użytkownika na wiele różnych sposobów.
SSI	SSI (ang. Server Side Includes) to prosty mechanizm skryptowy służący do dynamicznego generowania stron WWW na serwerze WWW. Używany przede wszystkim do włączania zdefiniowanych plików do dokumentu wynikowego (include). Pozwala na zagnieżdżanie w kodzie dokumentu wartości zmiennych serwera i wyników działania programów uruchomionych po stronie serwera. Domyślnie pliki generowane (filtrowane) przez SSI mają rozszerzenie .shtml.
SSI	Układ scalony (ang. integrated circuit, chip, potocznie po polsku kość) – zminiaturyzowany układ elektroniczny zawierający w swym wnętrzu od kilku do setek milionów podstawowych elementów elektronicznych, takich jak tranzystor, dioda półprzewodnikowa, opornik i kondensator.
SSID	SSID (ang. Service Set IDentifier) – identyfikator sieci składający się maksymalnie z 32 znaków, dodawany do nagłówków pakietów wysyłanych przez bezprzewodową sieć lokalną. Pełni on rolę loginu przy próbie nawiązywania połączeń z punktami dostępowymi.
SSL	TLS (ang. Transport Layer Security) – przyjęte jako standard w Internecie rozwinięcie protokołu SSL (ang. Secure Socket Layer), zaprojektowanego pierwotnie przez Netscape Communications. TLS zapewnia poufność i integralność transmisji danych, a także uwierzytelnienie serwera, a niekiedy również klienta.
stderr	Standardowe strumienie – standardowe kanały komunikacji między komputerem a otoczeniem (zwykle terminalem). Występują w Uniksie i systemach uniksopodobnych, w środowisku uruchomieniowym C, C++ i ich pochodnych. Trzy podstawowe połączenia I/O noszą nazwy: standard input (stdin, standardowy strumień wejścia), standard output (stdout, standardowy strumień wyjścia) i standard error (stderr, standardowy strumień błędów).
stdin	Standardowe strumienie – standardowe kanały komunikacji między komputerem a otoczeniem (zwykle terminalem). Występują w Uniksie i systemach uniksopodobnych, w środowisku uruchomieniowym C, C++ i ich pochodnych. Trzy podstawowe połączenia I/O noszą nazwy: standard input (stdin, standardowy strumień wejścia), standard output (stdout, standardowy strumień wyjścia) i standard error (stderr, standardowy strumień błędów).
stdout	Standardowe strumienie – standardowe kanały komunikacji między komputerem a otoczeniem (zwykle terminalem). Występują w Uniksie i systemach uniksopodobnych, w środowisku uruchomieniowym C, C++ i ich pochodnych. Trzy podstawowe połączenia I/O noszą nazwy: standard input (stdin, standardowy strumień wejścia), standard output (stdout, standardowy strumień wyjścia) i standard error (stderr, standardowy strumień błędów).
STL	Standard Template Library, STL (pol. standardowa biblioteka szablonów) – biblioteka C++ zawierająca algorytmy, kontenery, iteratory oraz inne konstrukcje w formie szablonów, gotowe do użycia w programach.
STP	Protokół drzewa rozpinającego (ang. Spanning Tree Protocol – STP), sporządzony przez IEEE (ang. Institute of Electrical and Electronics Engineers) opisany w dokumencie (IEEE 802.1d). Jest to protokół wykorzystywany przez sieci komputerowe (np. LAN) w drugiej warstwie modelu sieciowego ISO/OSI.STP obsługiwany jest przez przełączniki (ang. network switch) i mostki sieciowe (ang. network bridge).
STP	Skrętka ekranowana, STP (ang. Shielded Twisted Pair) – jeden z rodzajów skrętki. Odróżnia się ona tym od innych rodzajów skrętek FTP (ekranowanej folią) tym, że posiada ekran z oplotu, co powoduje, iż sygnał przesyłany za jej pomocą w mniejszym stopniu ulega zakłóceniom zewnętrznym.Ważne jest, aby ekran był dobrze uziemiony na końcach odcinków linii, w przeciwnym wypadku działa bowiem jako antena, pogarszając parametry sygnału.
SVG	SVG (ang. Scalable Vector Graphics) – uniwersalny format dwuwymiarowej grafiki wektorowej (statycznej i animowanej), nieobwarowany licencjami i patentami.Format SVG powstał z myślą o zastosowaniu na stronach WWW. Używany jest również jako niezależny od platformy systemowej format grafiki wektorowej.
SVGA	Super Video Graphics Array (skróty: Super VGA lub SVGA) – po pojawieniu się kart graficznych VGA producenci tworzyli klony, które były zgodne z VGA. Z czasem zaczęli dodawać nowe tryby tekstowe i graficzne charakteryzujące się większą rozdzielczością i większą liczbą dostępnych kolorów. Niektóre karty udostępniają także akcelerację grafiki.
SWAP	Swap – umowa pomiędzy dwoma podmiotami na wymianę przyszłych przepływów pieniężnych. Umowa ta określa jak ma wyglądać rozliczenie oraz kiedy przepływy mają nastąpić.W szczególności może polegać na umowie między dwoma podmiotami, w której płatność o oprocentowaniu zmiennym zamieniana jest na płatność o oprocentowaniu stałym. Pozwala to uzyskać korzyści obu stron.
SXGA	SXGA (ang. Super eXtended Graphics Array) – jeden ze standardów rozdzielczości ekranu. Rozdzielczość SXGA ma 1280×1024 piksele. Standard ten jest ulepszoną wersją rozdzielczości ekranu XGA (1024×768 pikseli). Następcami tego standardu są UXGA oraz SXGA+.Standard ten ma proporcje 5:4, zaś pozostałe 4:3 lub 16:10. Nie jest on więc wymienialny, lecz potrzebuje konkretnego monitora. Zwykle 17′ i 19′ LCD ma proporcje 5:4 lub 16:10 (zwykły lub panoramiczny), zaś 17′ CRT 4:3.
TCO	Total Cost of Ownership (TCO) – zgodnie z Gartner Group, jest to całkowity koszt pozyskania, instalowania, użytkowania, utrzymywania i w końcu pozbycia się aktywów w firmie na przestrzeni określonego czasu.Ostatnio mówi się o TCO w kontekście inwestycji firmy w narzędzia informatyczne.
TCP	Transmission Control Protocol (TCP) – połączeniowy, niezawodny, strumieniowy protokół komunikacyjny wykorzystywany do przesyłania danych pomiędzy procesami uruchomionymi na różnych maszynach, będący częścią szeroko wykorzystywanego obecnie stosu TCP/IP – korzysta z usług protokołu IP do wysyłania i odbierania danych oraz ich fragmentacji wtedy, gdy jest to konieczne. Protokół TCP operuje w warstwie transportowej modelu OSI. Opracowano go na podstawie badań Vintona Cerfa oraz Roberta Kahna.
TCP/IP	Szablon:Portal:Internet/buttonModel TCP/IP (ang. Transmission Control Protocol/Internet Protocol) – teoretyczny model warstwowej struktury protokołów komunikacyjnych. Model TCP/IP został stworzony w latach 70. XX wieku w DARPA, aby pomóc w tworzeniu odpornych na atak sieci komputerowych. Potem stał się podstawą struktury Internetu.
TFT	TFT (ang. Thin Film Transistor) – to skrót określający rodzaj tranzystora wykorzystywanego w kolorowych wyświetlaczach ciekłokrystalicznych.TFT LCD to wyświetlacz sterowany cienkowarstwowymi tranzystorami o aktywnej matrycy, pozwalający na uzyskanie obrazów o najwyższej jakości w monitorach komputerowych, głównie w notebookach.
TFTP	TFTP (ang. Trivial File Transfer Protocol) – trywialny protokół transferu plików.Jest to względnie prosty protokół wykorzystywany do przesyłania plików.Jest on implementowany na protokole UDP, chociaż jego definicja nie wyklucza stosowania innych protokołów pakietowych.Nie posiada większości funkcji protokołu FTP – np. nie może wyświetlać katalogów, ani uwierzytelniać użytkowników, a jego jedynym zadaniem jest odczytywanie plików z komputera zdalnego i transmitowanie do niego plików.
TIFF	TIFF (ang. Tagged Image File Format) – komputerowy format plików graficznych. Służy do zapisywania grafiki rastrowej.Został opracowany w 1986 przez grupę firm pod przewodnictwem Aldus Corporation do drukowania postscriptowego.
TLB	TLB (ang. Translation Lookaside Buffer) jest buforem pamięci w mikroprocesorze typu asocjacyjnej pamięci podręcznej (cache), który zawiera fragmenty tablicy stron pamięci głównej komputera (pamięci operacyjnej). Bufor TLB posiada stałą liczbę wpisów i służy do szybkiego odwzorowywania adresów logicznych pamięci wirtualnej na adresy pamięci fizycznej w komputerach stosujących stronicowanie pamięci.
TLD	Domena najwyższego poziomu (ang. TLD – Top-Level Domain) – domena internetowa, powyżej której nie istnieją żadne inne domeny w systemie DNS. Są one tworzone i zarządzane przez IANA i ICANN.Każda domena w Internecie składa się z pewnej liczby nazw, oddzielonych kropkami. Ostatnia z tych nazw jest domeną najwyższego poziomu. Na przykład w \pl.wikipedia.org\ domeną najwyższego poziomu jest \org\.Domeny najwyższego poziomu są używane w protokole DNS zamieniającym nazwy komputerów na ich adresy IP.
TLS	TLS (ang. Transport Layer Security) – przyjęte jako standard w Internecie rozwinięcie protokołu SSL (ang. Secure Socket Layer), zaprojektowanego pierwotnie przez Netscape Communications. TLS zapewnia poufność i integralność transmisji danych, a także uwierzytelnienie serwera, a niekiedy również klienta.
TOS	Type of Service – pole w nagłówku IPv4 opisujący ważność i wymagania pakietu. Według najnowszej definicji RFC, TOS składa się z sześciobitowego pola Differentiated Services Code Point oraz dwubitowego pola Explicit Congestion Notification.
TTF	Font (ang., z łac. fons – źródło) – zestaw czcionek o określonych cechach zapisany w postaci elektronicznej, w jednym pliku.Początkowo, gdy pojedyncze czcionki były obrazkami pojedynczych znaków (glifów) o określonym rozmiarze, na jeden zestaw składały się czcionki tylko jednego rozmiaru. Wraz z rozpowszechnieniem się fontów wektorowych, które z samej swojej natury są skalowalne, rozmiar stracił na ważności. Obecnie pojedynczy font to najczęściej zestaw czcionek danego kroju (np.
TTL	Time To Live (TTL) określa \czas życia\ pakietu danych lub innych danych (np. rekordu DNS), stosowany w sieciach komputerowych.Wbrew nazwie TTL nie zawsze określa czas. W przypadku czasu życia pakietów danych w sieci komputerowej jest to zwykle liczba przeskoków, które może on wykonać na swojej trasie. Każdy kolejny router IP na trasie danego pakietu zmniejsza wartość jego pola TTL o jeden.
TTL	Transistor-transistor logic (TTL) – klasa cyfrowych układów scalonych.Zapoczątkowana przez Texas Instruments w 1961 w rodzinie 7400 TTL, była pierwszą techniką masowej produkcji cyfrowych układów scalonych, układy cyfrowe w standardzie TTL są nadal w szerokim użyciu.Układy TTL zbudowane są z tranzystorów bipolarnych i zasila się je napięciem stałym 5 V.
TWAIN	TWAIN – standard komunikacji między skanerami, aparatami cyfrowymi a programami graficznymi, opracowany dla Windows i systemów Apple Macintosh, a także Linux/Unix (od wersji 2.0, która jest dostępna jako open source).
UART	UART (ang. Universal Asynchronous Receiver and Transmitter, także USART – Universal Synchronus and Asynchronous Receiver and Transmitter) – układ scalony używany do asynchronicznego przekazywania i odbierania informacji poprzez port szeregowy. Zawiera on konwerter równoległo-szeregowy (ang. parallel-to-serial) służący do konwersji danych przesyłanych z komputera i szeregowo-równoległy (ang. serial-to-parallel) do konwersji danych przychodzących do komputera poprzez port szeregowy.
UDF	UDF (ang. User-Defined Function) – funkcja zdefiniowana przez użytkownika, w odróżnieniu od funkcji wbudowanych w program komputerowy czy środowisko programistyczne. Termin obecnie najczęściej używany w zastosowaniach bazodanowych.
UDF	UDF (ang. User-Defined Function) – funkcja zdefiniowana przez użytkownika, w odróżnieniu od funkcji wbudowanych w program komputerowy czy środowisko programistyczne. Termin obecnie najczęściej używany w zastosowaniach bazodanowych.
UDMA	UDMA (Ultra-DMA Ultra-Direct Memory Access, zwane również ATA/ATAPI, PATA) – standard interfejsu transferu danych między pamięcią RAM a dyskami twardymi, w którym wykorzystywane jest równoległe przesyłanie danych. Ze względu na ograniczenia technologiczne, nie jest już dalej rozwijany, został zastąpiony przez SATA.
UDP	UDP (ang. Usenet Death Penalty – usenetowa kara śmierci) – najwyższa kara za nadużycia w Usenecie wobec dostawcy Internetu lub użytkownika. Oznacza ona blokadę dostępu do Usenetu ukaranego za spam lub inne naruszenia standardów usenetowych. Istnieją trzy rodzaje kar UDP: Aktywna – automatyczne anulowanie wiadomości na serwerach czy z pomocą cancelbotów. Pasywna – wiadomości są ignorowane; wysłane przez ukaranego – odrzucane, otrzymane z innych serwerów – nie rozprowadzane dalej.
UDP	UDP (ang. User Datagram Protocol – protokół pakietów użytkownika) – jeden z protokołów internetowych. UDP stosowany jest w warstwie transportowej modelu OSI.Jest to protokół bezpołączeniowy, więc nie ma narzutu na nawiązywanie połączenia i śledzenie sesji (w przeciwieństwie do TCP). Nie ma też mechanizmów kontroli przepływu i retransmisji.
UDT	Urząd Dozoru Technicznego (UDT) – instytucja państwowa powołana w celu zapewnienia bezpieczeństwa urządzeń i instalacji technicznych podlegających dozorowi technicznemu. Jako jednostka notyfikowana prowadzi działalność certyfikacyjną (UDT-CERT) i szkoleniową (Akademia UDT). Zapleczem badawczo-ekspertyzowym UDT jest Centralne Laboratorium Dozoru Technicznego (CLDT) w Poznaniu. CLDT posiada certyfikaty akredytacji nr AB 001 oraz AP 136 wydane przez Polskie Centrum Akredytacji.
UFS	UFS (ang. Unix File System) znany także jako FFS (ang. Fast File System) – system plików używany przede wszystkim na systemach Unix i uniksopodobnych.
UHCI	UHCI (ang. Universal Host Controller Interface) – interfejs dostępu do urządzeń USB wprowadzony przez firmę Intel dla standardu USB 1.0.Pomimo słowa \uniwersalny\ w nazwie, jest on zastrzeżonym rozwiązaniem Intela, niekompatybilnym z OHCI. Generalnie kontrolery Intela i VIA używają standardu UHCI, pozostali producenci − OHCI.
UHF	Fale decymetrowe (VKF), ang. UHF (Ultra high frequency) – zakres fal radiowych (pasmo radiowe) o częstotliwości: 300-3000 MHz i długości 100-10 cm.
UHL	UHL (ang. United Hockey League) – Zjednoczona liga hokeja to liga hokeja na lodzie z drużynami ze Stanów Zjednoczonych. UHL jest ligą o klasę niżej od American Hockey League i o dwie klasy niżej od National Hockey League. Liga powstała w 1991 roku. Liga ma swoją siedzibę w Lake St. Louis w Stanach Zjednoczonych. Każdego roku zwycięzcy playoff otrzymuje Colonial Cup. Niektóre zespoły podlegają zespołom z wyższych lig. Obecnie liga liczy 10 zespołów.
UI	Interfejs użytkownika (ang. user interface, UI) – przestrzeń, w której następuje interakcja człowieka z maszyną.
ULA	ULA (ang. Uncommitted logic array) – logiczne układy scalone ASIC wykonane w technologii niezdefiniowane tablice bramkowe. Układy tego typu są produkowane w dwóch zasadniczych etapach. W etapie pierwszym produkuje się niezależne od odbiorcy wafle krzemowe zawierające bramki logiczne.
UMA	Uniform Memory Access – jeden z rodzajów systemu wieloprocesorowego, wspólna pamięć i peryferia dla wszystkich procesorów, każdy procesor może mieć własną pamięć Cache.
UMB	Pamięć górna (ang. Upper Memory Block) – w systemie MS-DOS blok pamięci w obszarze adresu fizycznego między 640 kB a 1 MB (zwanego UMA) nie zajęty przez kartę graficzną, inne urządzenie, ramki stron EMS lub BIOS, przydzielony przez system procesowi. W blokach tych DOS może umieszczać sterowniki karty graficznej, karty sieciowej i innych składników sprzętowych, mogą być one używane przez programy uruchamiane w DOS.de:Upper Memory Block
UML	Unified Modeling Language (UML, zunifikowany język modelowania) – język pół-formalny wykorzystywany do modelowania różnego rodzaju systemów, stworzony przez Grady Boocha, Jamesa Rumbaugha oraz Ivara Jacobsona, obecnie rozwijany przez Object Management Group.
UMTS	UMTS (ang. Universal Mobile Telecommunications System, pol. Uniwersalny System Telekomunikacji Ruchomej) – najpopularniejszy obecnie standard telefonii komórkowej trzeciej generacji.Sieci budowane na bazie tego standardu oferują swoim użytkownikom możliwość wykonywania połączeń głosowych, wideorozmów, wysyłania wiadomości tekstowych oraz przesyłania danych.
UNC	UNC (Universal Naming Convention) – konwencja zapisu ścieżki do udziału sieciowego (katalogu, urządzenia, pliku) w postaci:\\nazwa_lub_adres_IP_serwera\nazwa_udziału_sieciowego\nazwa_katalogu\nazwa_pliku.rozprzykłady:\\serwer1\uzytkownicy\kowalski\dokument1.doc \\192.168.1.17\dokumeny\start.rtfen:Path (computing)#Uniform Naming Convention
UPS	Zasilacz awaryjny, zasilacz bezprzerwowy, zasilacz UPS (ang. Uninterruptible Power Supply – Nieprzerywalne Zasilanie Energią) – urządzenie lub system, którego funkcją jest utrzymanie zasilania innych urządzeń elektrycznych lub elektronicznych w przypadku zaniku lub nieprawidłowych parametrów zasilania sieciowego.
URI	Uniform Resource Identifier (URI, ang. Uniform Resource Identifier) jest standardem internetowym umożliwiającym łatwą identyfikację zasobów w sieci. Zdefiniowany jest w dokumencie RFC 2396.URI jest zazwyczaj łańcuchem znaków, zapisanym zgodnie ze składnią określoną w standardzie. Łańcuch ten określa nazwę (URN) lub adres (URL) zasobu, identyfikowanego przez dany URI.URI może zostać sklasyfikowane jako URL (ang. Uniform Resource Locator) lub URN (ang.
URL	URL (ang. Uniform Resource Locator) – oznacza ujednolicony format adresowania zasobów (informacji, danych, usług) stosowany w Internecie i w sieciach lokalnych.URL najczęściej kojarzony jest z adresami stron WWW, ale ten format adresowania służy do identyfikowania wszelkich zasobów dostępnych w Internecie.Standard URL opisany jest w dokumencie RFC 1738.
URN	URN (ang. Uniform Resource Name) – ujednolicony format nazw zasobów (głównie książek). URN składa się z identyfikatora przestrzeni nazw (ang. Namespace IDentifier, NID) i łańcucha (ciągu znaków) specyficznego dla przestrzeni nazw (ang. Namespace Specific String, NSS).URN jest częścią URI (ang. Uniform Resource Identifier).
USART	USART – (Universal Synchronous and Asynchronous Receiver and Transmitter) – w mikrokontrolerach uniwersalny port mogący pracować w trybie transmisji synchronicznej i asynchronicznej. Jak wskazuje nazwa, możliwa jest praca synchroniczna (kolejne bity są przesyłane w takt zegara sterującego transmisją), lub praca asynchroniczna, kiedy odbiornik USART wykrywa początek ramki transmisyjnej, a następnie próbkuje sygnał wejściowy przez ustalony przez obie strony czas trwania bitu.
UTC	Uniwersalny czas koordynowany, UTC (ang. wymowa jutisi, Coordinated Universal Time, fr. Temps Universel Coordonné) – wzorcowy czas ustalany na podstawie TAI (fr. Temps Atomique International), uwzględniający nieregularność ruchu obrotowego Ziemi i koordynowany względem czasu słonecznego. By zapewnić, że (w tym aktualnie stosowanym przez ludzkość systemie odmierzania czasu) Słońce średnio w ciągu roku przechodzi nad południkiem zerowym o godz.
UTF	Unicode – komputerowy zestaw znaków mający w zamierzeniu obejmować wszystkie pisma używane na świecie. Definiują go dwa standardy – Unicode oraz ISO 10646. Znaki obu standardów są identyczne. Standardy te różnią się w drobnych kwestiach, m.in. Unicode określa sposób składu.Rozwijany jest przez konsorcjum, w którego skład wchodzą ważne firmy komputerowe, producenci oprogramowania, instytuty naukowe, agencje międzynarodowe oraz grupy zainteresowanych użytkowników.
UTP	Skrętka nieekranowana, UTP (ang. Unshielded Twisted Pair) – rodzaj przewodu elektrycznego.Skrętka nieekranowana jest zbudowana ze skręconych ze sobą par przewodów i tworzy linię zrównoważoną (symetryczną). Skręcenie przewodów ze splotem 1 zwój na 6-10 cm chroni transmisję przed interferencją otoczenia. Tego typu kabel jest powszechnie stosowany w sieciach informatycznych i telefonicznych, przy czym istnieją różne technologie splotu, a poszczególne skrętki mogą mieć inny skręt.
UUCP	UUCP (z ang. Unix to Unix Copy) – oprogramowanie służące do komunikacji między różnymi wersjami systemu UNIX, wykorzystujące linie telefoniczne oraz modemy. Umożliwia zdalne uruchamianie poleceń, przesyłanie plików, e-maili i wiadomości usenetowych. Został zaprojektowany przez Mike’a Leska z Bell Labs. W czasach jego powstania był to projekt znacznie atrakcyjniejszy finansowo od ARPANETu. UUCP zostało zaprojektowane na UNIXa i jest z nim blisko powiązane.
UV	Ultrafiolet (UV, promieniowanie ultrafioletowe, nadfiolet) – promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali od 10 nm do 400 nm (niektóre źródła za ultrafiolet przyjmują zakres 100–400 nm). Jest niewidzialne dla człowieka. Promieniowanie ultrafioletowe są to fale krótsze niż promieniowanie widzialne i dłuższe niż promieniowanie rentgenowskie.
VAN	VAN (ang. Value Added Network) — sieć z ofertą usług dodatkowych, która nie jest ogólnie dostępna. Dostęp do niej mogą mieć np. pracownicy firmy lub płatni abonenci.
VAR	Value Added Reseller (VAR) – organizacja dodająca wartość do sprzedawanego systemu; przykładem może być firma kupująca sprzęt komputerowy i oprogramowanie od różnych dostawców i łącząca je w wyspecjalizowany system dla klienta końcowego, np. maszyny przeznaczone dla użytkowników CAD; synonim VAD (Value Added Dealer).Zobacz też: OEM, ISV, integrator systemów
VAX	VAX – architektura procesorów opracowana przez firmę Digital; także seria komputerów bazujących na tej architekturze. Ta 32-bitowa architektura opracowana została, aby zastąpić różne (wzajemnie niezgodne) architektury komputerów serii Programmed Data Processor (PDP).Głównymi cechami architektury VAX-owej była obsługa wirtualnej pamięci implementowanej metodą stronicowania i tzw. ortogonalny zestaw instrukcji.
VB	Visual Basic to język programowania wysokiego poziomu i narzędzie programowania firmy Microsoft. Składnia jest oparta na języku BASIC, ale unowocześniona. Zawiera kilkadziesiąt instrukcji, funkcji i słów kluczowych. Nie jest językiem w pełni obiektowym, gdyż nie udostępnia np. możliwości dziedziczenia, czy polimorfizmu.
VBA	Visual Basic for Applications (VBA) – język programowania oparty na Visual Basicu (VB) zaimplementowany w aplikacjach pakietu Microsoft Office oraz kilku innych, jak na przykład AutoCAD i WordPerfect. Ta uproszczona wersja Visual Basica służy przede wszystkim do automatyzacji pracy z dokumentami, na przykład poprzez makropolecenia.Podstawową różnicą między VBA a VB jest to, że VBA nie pozwala na tworzenie samodzielnych skompilowanych aplikacji typu EXE.
VBR	Zmienna przepływność ((ang.) variable bit rate, VBR) jest określeniem stosowanym w telekomunikacji oraz informatyce.W odniesieniu do kodeków, zmienna przepływność oznacza zróżnicowanie ilości danych wyjściowych przypadających na poszczególne segmenty czasowe w zależności od złożoności danych wejściowych w tych segmentach. Celem takiej metody kompresji danych jest utrzymanie stałej jakości sygnału wyjściowego, nie zaś stałej ilości danych przypadających na daną jednostkę czasu.
VBS	VBScript (ang. Microsoft’s Visual Basic Scripting Edition) – język skryptowy stworzony przez firmę Microsoft i stanowiący część rodziny języków Visual Basic.VBScript pierwotnie został zaprojektowany jako część technologii ASP (ang. Active Server Pages) w celu uniknięcia konieczności stosowania plików wsadowych MS-DOS w serwerach WWW wykorzystujących ASP.
VC	Pojemność życiowa (ang. vital capacity, VC) – największa objętość powietrza, jaką można wydmuchać z płuc po wykonaniu maksymalnego wdechu. Podczas spokojnego oddychania nabieramy pewną objętość powietrza, tak zwaną objętość oddechową (TV – tidal volume). W każdym momencie możemy jednak zrobić głębszy wdech pobierając dodatkowo tak zwaną zapasową objętość wdechową (ang. IRV inspiratory reserve volume).
VCD	Video Compact Disc (VCD) – format zapisu cyfrowego strumienia audio-wideo na płycie kompaktowej. Format ten jest poprzednikiem DVD. Został stworzony w 1993 roku, dwa lata przed DVD.
VDSL	VDSL lub VHDSL (ang. Very High Speed DSL) – technologia xDSL umożliwiająca szybką transmisję danych przez pojedynczą parę miedzianą. Maksymalna przepustowość jest osiągana na dystansie około 1200 m i wynosi 26 Mb/s symetrycznie lub niesymetrycznie do 52Mb/s (w kierunku do abonenta) – 16Mb/s (od abonenta).Standard VDSL wykorzystuje do 4 różnych pasm częstotliwości, dwa od klienta do operatora i dwa w przeciwnym kierunku. Standardową modulacją jest albo QAM (ang.
VESA	VESA (Video Electronics Standards Association) – konsorcjum dla standaryzacjigrafiki komputerowej. Organizacja, której celem jest opracowywanie i ujednolicanie standardów dla grafiki komputerowej, założona przez producentów układów wyświetlających dla komputerów (kart graficznych, monitorów itp.).Niektóre ze standardów VESA to: VESA Local Bus (VLB) VESA BIOS Extension (VBE) VESA Display Data Channel (DDC) VESA Display Power Management Signaling Digital Packet Video Link MCCS DisplayPort
VFAT	VFAT (ang. Virtual FAT) – rozszerzenie systemu plików FAT umożliwiające używanie długich nazw plików (do 255 znaków).Niektóre programy nie obsługują tego rozszerzenia i wyświetlają nazwy katalogów lub plików wygenerowane w formacie 8.3 przez system (np. nazwę Moje dokumenty jako MOJEDO~1 lub nazwę Program Files jako PROGRA~1). Spowodowane jest to tym że VFAT przechowuje długie nazwy plików, tworząc zestaw wpisów w tablicy katalogu.
VHDL	VHDL (ang. Very High Speed Integrated Circuits Hardware Description Language ) jest bardzo popularnym językiem opisu sprzętu używanym w komputerowym projektowaniu układów cyfrowych typu FPGA i ASIC.
VHF	Fale metrowe (UKF, fale ultrakrótkie), ang. VHF (Very high frequency) – zakres fal radiowych (pasmo radiowe) o częstotliwości od 30 do 300 MHz, co odpowiada długości fali od 10 metrów do 1 metra.Ten zakres fal przeciętnemu człowiekowi kojarzy się najbardziej (przez co potocznie bywa błędnie utożsamiany na wyłączność) z radiodyfuzją UKF.
VHS	VHS (ang. Video Home System) – popularny w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku standard zapisu i odtwarzania kaset wideo przeznaczony dla rynku konsumenckiego.
VLAN	Wirtualna sieć lokalna (ang. Virtual Local Area Network, VLAN) – sieć komputerowa wydzielona logicznie w ramach innej, większej sieci fizycznej.Do tworzenia VLAN-ów wykorzystuje się konfigurowalne lub zarządzalne przełączniki, umożliwiające podział jednego fizycznego urządzenia na większą liczbę urządzeń logicznych, poprzez separację ruchu pomiędzy określonymi grupami portów.
VLF	Fale bardzo długie (fale myriametrowe), (ang. VLF – Very low frequency) – zakres fal radiowych o częstotliwości: 3–30 kHz (długości 10–100 km).
VLIW	VLIW (ang. Very Long Instruction Word) – nazwa architektury mikroprocesorów z bardzo długim słowem instrukcji.
VLSI	Układ scalony (ang. integrated circuit, chip, potocznie po polsku kość) – zminiaturyzowany układ elektroniczny zawierający w swym wnętrzu od kilku do setek milionów podstawowych elementów elektronicznych, takich jak tranzystor, dioda półprzewodnikowa, opornik i kondensator.
VLSM	VLSM (Variable Length Subnet Mask) – cecha niektórych protokołów trasowania umożliwiająca podzielenie i rozróżnianie podsieci z już istniejących podsieci.VLSM umożliwia podział adresu np. klasy C (254 hosty, maska 255.255.255.0) na kilka mniejszych podsieci zawierających różne liczby hostów.
VM	Maszyna wirtualna (ang. virtual machine, VM) – ogólna nazwa środowiska uruchomieniowego programów.Maszyna wirtualna kontroluje wszystkie odwołania uruchamianego programu bezpośrednio do sprzętu lub systemu operacyjnego i zapewnia ich obsługę.
VM	Pamięć wirtualna – mechanizm zarządzania pamięcią komputera zapewniający procesowi wrażenie pracy w jednym dużym, ciągłym obszarze pamięci operacyjnej podczas, gdy fizycznie może być ona pofragmentowana, nieciągła i częściowo przechowywana na urządzeniach pamięci masowej. Systemy korzystające z tej techniki ułatwiają tworzenie rozbudowanych aplikacji oraz poprawiają wykorzystanie fizycznej pamięci RAM w systemach wielozadaniowych.
VoIP	VoIP (ang. Voice over Internet Protocol) – technika umożliwiająca przesyłanie dźwięków mowy za pomocą łączy internetowych lub oddzielnych sieci wykorzystujących protokół IP, popularnie nazywana „telefonią internetową”. Dane przesyłane są przy użyciu protokołu IP, co pozwala wykluczyć niepotrzebne „połączenie ciągłe” i np. wymianę informacji gdy rozmówcy milczą.
VPN	VPN (ang. Virtual Private Network, Wirtualna Sieć Prywatna) – tunel, przez który płynie ruch w ramach sieci prywatnej pomiędzy klientami końcowymi za pośrednictwem publicznej sieci (takiej jak Internet) w taki sposób, że węzły tej sieci są przezroczyste dla przesyłanych w ten sposób pakietów.
VRAM	VRAM – jest to dwu-portowa odmiana pamięci DRAM, kiedyś używana do przechowywania danych ramki obrazu w niektórych kartach graficznych.Została wynaleziona przez F. Dilla, D, Linga, i R. Maticka w laboratoriach IBM w roku 1980[potrzebne źródło]. Patent na to rozwiązanie został wydany w 1985 roku (US Patent 4,541,075). Przed opracowaniem VRAM, dwu-portowe pamięci były droższe, przez co skutecznie ograniczały zastosowanie grafiki rastrowej do wysoko-wydajnych stacji roboczych.
VRML	VRML (ang. Virtual Reality Modelling Language, początkowo – przed 1995 – znany jako Virtual Reality Markup Language, w wolnym tłumaczeniu Język Modelowania Rzeczywistości Wirtualnej) jest wolnym od tantiem standardem formatu pliku opisującym grafikę trójwymiarową (3D), interaktywną grafikę wektorową, projektowaną głównie z myślą o stronach WWW. VRML został zastąpiony przez swojego następcę Extensible 3D (X3D).
VxD	VxD – model sterownika sprzętu używany w Microsoft Windows/386, trybie chronionym Windows 3.x, Windows 9x, a także w pewnym stopniu w niektórych, wielozadaniowych wersjach DOS tj. Novell DOS 7, OpenDOS 7.01 czy DR-DOS 7.02 (i nowsze). Sterowniki VxD mają pełny dostęp do pamięci jądra oraz wszystkich uruchomionych procesów, a także bezpośredni dostęp do sprzętu.
W3C	World Wide Web Consortium, w skrócie W3C, to organizacja, która zajmuje się ustanawianiem standardów pisania i przesyłu stron WWW. Została założona 1 października 1994 roku przez Tima Berners-Lee, twórcę WWW oraz autora pierwszej przeglądarki internetowej i serwera WWW.W3C jest obecnie zrzeszeniem ponad 400 organizacji, firm, agencji rządowych i uczelni z całego świata. Publikowane przez W3C rekomendacje nie mają mocy prawnej, nakazującej ich użycie.
WABI	WABI (Windows ABI – Windows Application Binary Interface) – oprogramowanie firmy Sun Microsystems, które umożliwia emulację systemów Microsoft Windows; tłumaczy ono wywołania aplikacji Windows na wywołania X Window System.
WAI	Web Accessibility Initiative (WAI) (pl. Inicjatywa dostępności do sieci) – inicjatywa W3C mająca na celu zwiększenie szeroko rozumianej dostępności stron WWW. Oprócz dostępności dla osób niepełnosprawnych, WAI walczy o równouprawnienie wszelkich sposobów korzystania z Internetu.Obecnie wiele stron nie wspiera obsługi dla osób z wadami wzroku lub słuchu, które używają specjalistycznych urządzeń do surfowania, użytkowników wolnych łącz internetowych, właścicieli urządzeń przenośnych (np.
WAIS	Wide Area Information Server (WAIS) – rozproszony system wyszukiwania tekstów na zdalnych komputerach, typu klient-serwer, wykorzystujący protokół ANSI Z39.50.Protokół i serwery WAIS zostały upowszechnione przez firmę Thinking Machines z Cambridge, Massachusetts – programy klienckie były dostępne dla rozmaitych systemów operacyjnych, jak Windows, Macintosh i Unix. Po bankructwie Thinking Machines w 1995 r.
WAN	Sieć WAN (z ang. Wide Area Network, rozległa sieć komputerowa) – sieć komputerowa znajdująca się na obszarze wykraczającym poza jedno miasto (bądź kompleks miejski).
WAP	Wireless Application Protocol (WAP) – zbiór otwartych, międzynarodowych standardów definiujących protokół aplikacji bezprzewodowych. Rozwijaniem protokołu zajmuje się organizacja WAP Forum, będąca obecnie częścią Open Mobile Alliance (OMA). Wersja 1.0 protokołu powstała w 1998, 1.1 w 1999, a 2.0 w 2001 roku.WAP został stworzony w celu umożliwienia dostępu do usług WWW, uwzględniając ograniczenia techniczne urządzeń mobilnych (np.
WAV	WAV (ang. wave form audio format) – format plików dźwiękowych stworzony przez Microsoft oraz IBM. WAVE bazuje na formacie RIFF, poszerzając go o informacje o strumieniu audio, takie jak użyty kodek, częstotliwość próbkowania czy ilość kanałów. WAV podobnie jak RIFF został przewidziany dla komputerów IBM PC, toteż wszystkie zmienne zapisywane są w formacie little endian.
WB	Bemowo – dzielnica Warszawy położona w lewobrzeżnej części miasta. Bemowo jest jedną z 18 jednostek pomocniczych m.st. Warszawy. Nazwa pochodzi od nazwiska generała Józefa Bema.Według danych GUS 1 stycznia 2014 dzielnica Bemowo miała powierzchnię 24,95 km², a liczba mieszkańców (stan na 31 grudnia 2013) wynosiła 116 382.
WBMP	WBMP (ang. Wireless Application Protocol Bitmap Format) – format zapisu obrazu, używany głównie w starszych telefonach komórkowych, w których stosowano monochromatyczny wyświetlacz ciekłokrystaliczny, jako obrazki, w których piksel jest albo aktywny, albo nie, tym samym format wbmp posiada tylko 2 kolory – biały i czarny. 1 piksel zajmuje 1 bit.
WBS	Struktura podziału pracy, ang. Work Breakdown Structure (WBS) – podstawowa technika w zarządzaniu przedsięwzięciami pomagająca określić i zorganizować zasięg przedsięwzięcia przy pomocy hierarchicznej struktury drzewa. Pierwsze dwa poziomy drzewa (korzeń i poziom 2.) określają zbiór oczekiwanych celów przedsięwzięcia, które przedstawiają cały zakres przedsięwzięcia. Na każdym kolejnym poziomie węzły w sumie reprezentują 100% zakresu węzła nadrzędnego.
WCAG	Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) (pl. Wytyczne dotyczące dostępności treści internetowych) – zbiór dokumentów opublikowany przez WAI zawierający zalecenia dotyczące tworzenia dostępnych serwisów internetowych. Od 15 października 2012 roku wytyczne WCAG w wersji 2.0 zyskały status międzynarodowej normy ISO/IEC 40500:2012.
WCF	Windows Communication Foundation (nazwa kodowa Indigo) to następna generacja usług sieciowych. Daje ona wiele nowych możliwości użytkownikom, którzy wymagają, aby ich usługi sieciowe były wszechstronne.
WD	Białołęka – dzielnica Warszawy położona w prawobrzeżnej części miasta. Jest jedną z 18 jednostek pomocniczych m.st. Warszawy. Według danych GUS 1 stycznia 2014 dzielnica Białołęka miała powierzchnię 73,04 km², a liczba mieszkańców (stan na 31 grudnia 2013) wynosiła 104 649.
WDDX	WDDX (Web Distributed Data Exchange) – protokół XML pierwszej generacji. Został opracowany w roku 1998 przez firmę Allaire Corporation (obecnie Adobe Inc.) w odpowiedzi na potrzebę wymiany danych pomiędzy aplikacjami sieciowymi. WDDX umożliwia wymianę złożonych struktur danych niezależnie od języka programowania. Dane reprezentowane są za pomocą XML 1.0 DTD i zbioru modułów dla wielu różnych języków wykorzystywanych do tworzenia aplikacji sieciowych (np. Perl, Java, ASP).
WDM	WDM (ang. Wavelength Division Multiplexing) – zwielokrotnianie w dziedzinie długości fali, jest to rodzaj technologii zwielokrotniania sygnałów, za pomocą światła laserowego. Zasada działania polega na podziale światła laserowego na kilka (nawet do kilkuset) fal o różnych długościach, przesyłanych w tym samym czasie, w tym samym medium transmisyjnym (włóknie optycznym). Każda długość tworzy osobny \kanał\, który może przenosić informację.
WDMA	WDMA (ang. Wavelength Division Multiple Access) – wielodostęp z podziałem długości fali.System współdzielenia medium stosowany w technice światłowodowej. Do jednego światłowodu wpuszczane są fale o różnych częstotliwościach, którym przyporządkowuje się określoną szerokość pasma. Pozwala to na przesyłanie w tym samym czasie wielu informacji na różnych kanałach – długościach fali, dzięki czemu zwiększa się możliwa szybkość transmisji.Zobacz też: optoelektronika
WDS	Wireless Distribution System (WDS) – tryb, w którym nadrzędny punkt dostępowy przekazuje pakiety do klientów WDS, które rozsyłają do podrzędnych punktów dostępowych. Istnieje ograniczenie do ok.
WebDAV	WebDAV (ang. Web-based Distributed Authoring and Versioning) – rozszerzenie protokołu HTTP 1.1 o metody COPY, LOCK, MKCOL, MOVE, PROPPATCH, UNLOCK. Pozwala na zarządzanie i kontrolę wersji plików na serwerze WWW.
WEP	WEP (ang. Wired Equivalent Privacy) – standard szyfrowania stosowany w sieciach bezprzewodowych standardu IEEE 802.11. Standard ten powstał w 1999 roku.W związku z popularyzacją sieci bezprzewodowych, zabezpieczenie transmisji informacji stało się sprawą priorytetową. Prace nad stworzeniem zabezpieczeń w technologii 802.11 doprowadziły w krótkim czasie do stworzenia standardu WEP (Wired Equivalent Privacy). Technologia ta została opracowana i opisana w klauzuli 8.2 standardu 802.11.
WFP	Światowy Program Żywnościowy (ang. World Food Programme, WFP) – agenda ONZ, a także największa organizacja humanitarna świata powołana do zwalczania globalnego głodu. Jego siedziba mieści się w Rzymie, a biura znajdują się w ponad 80 krajach na całym świecie.
WFQ	Kolejkowanie (ang. queuing) – ogół działań wykonywanych przez system operacyjny lub oprogramowanie użytkowe, np. system transakcyjny w związku z obsługą kolejek.Rodzaje kolejkowania: FIFO szeregowanie priorytetów WFQ – ważone sprawiedliwe kolejkowanie (ang. weightedfair queuing, WFQ) uogólniona cykliczność każda klasa otrzymuje ważoną ilość usługi w każdym cyklu
WGA	Windows Genuine Advantage (WGA) – system sprawdzania legalności systemu operacyjnego wprowadzony przez Microsoft. Sprawdzenie autentyczności systemu operacyjnego odbywa się za pomocą samodzielnej aplikacji Powiadomienia o oryginalności systemu Windows (ang Windows Genuine Notifications), podczas instalacji wybranych programów (np.
WHQL	Windows Hardware Quality Labs (WHQL) – system certyfikacji zestawów oraz podzespołów komputerowych służący potwierdzeniu ich pełnej kompatybilności z systemami operacyjnymi rodziny Microsoft Windows. Za pomocą panelu DirectX można sprawdzić, które sterowniki podpisane są cyfrowo (WHQL). Wystarczy kliknąć w menu Start uruchom i wpisać \dxdiag\.
Wi-Fi	Wi-Fi (wym. [ˈwaɪfaɪ]) – potoczne określenie zestawu standardów stworzonych do budowy bezprzewodowych sieci komputerowych. Szczególnym zastosowaniem Wi-Fi jest budowanie sieci lokalnych (LAN) opartych na komunikacji radiowej, czyli WLAN. Zasięg od kilku metrów do kilku kilometrów i przepustowości sięgającej 300 Mb/s, transmisja na dwóch kanałach jednocześnie. Produkty zgodne z Wi-Fi mają na sobie odpowiednie logo, które świadczy o zdolności do współpracy z innymi produktami tego typu.
WinFS	WinFS – nakładka na system plików NTFS, która miała ukazać się w trzecim kwartale 2007 roku jako bezpłatny dodatek do systemów Microsoft Windows XP, Microsoft Windows Server 2003 oraz Microsoft Windows Vista.W czerwcu 2006 Microsoft ogłosił, że WinFS nie będzie częścią systemu Windows, ale niektóre elementy tej technologii zostaną użyte w nowych wersjach programów SQL Server i ADO.NET.
WINS	WINS (ang. Windows Internet Name Service) jest usługą stworzoną przez firmę Microsoft, umożliwiającą tłumaczenie nazw komputerów na adresy internetowe. Użytkownik korzystający z usługi WINS może odwoływać się do komputerów w sposób bardziej intuicyjny pisząc po prostu jego nazwę np.: SEKRETARIAT. Nazwa ta zostaje następnie zamieniona na adres IP tego komputera. Komputery w sieci porozumiewają się właśnie za pomocą tych adresów.
WinSock	Windows Sockets API (później skrócone do Winsock) – techniczna specyfikacja określająca w jaki sposób program sieciowy napisany dla systemu Windows może uzyskiwać dostęp do usług sieciowych, szczególnie stosu TCP/IP. Definiuje standardowy interfejs między klientem TCP/IP (np. klientem FTP) a systemowym stosem TCP/IP. Zastosowane nazewnictwo bazuje na modelu gniazd BSD użytym w Berkeley UNIX do komunikacji między programami.
WLAN	Bezprzewodowa sieć lokalna (ang. Wireless Local Area Network, w skr. WLAN) – sieć lokalna, w której połączenia między urządzeniami sieciowymi zrealizowano bez użycia przewodów (np. tzw. skrętek, czy światłowodów). W Polsce nazwa Wi-Fi (chociaż pierwotnie była nazwą tylko jednego produktu używającego określonego standardu WLAN) używana jest jako synonim określenia WLAN.
WLL	WLL (ang. Wireless Local Loop), Bezprzewodowa Pętla Abonencka jest to system, który łączy końcowego użytkownika z publiczną komutowaną siecią telefoniczną, używając sygnałów radiowych jako substytutu miedzianego łącza przewodowego.Gdy część dostępowa zrealizowana jest w sposób bezprzewodowy, rolę koncentratora pełnić może stacja bazowa.
WM	WM − polski samochód osobowy konstrukcji inż. Władysława Mrajskiego, skonstruowany w 1927 roku.Władysław Mrajski skonstruował mały samochód popularny w 1927 roku i nazwany został on WM od inicjałów konstruktora. Zbudowano 2 prototypy z nadwoziem torpedo i kareta. W pierwszej wersji samochód przeznaczony był dla 2 osób, a trzecie siedzenie z tyłu mogło zmieścić 2 dzieci lub niedużą osobę dorosłą.
WMA	Windows Media Audio (WMA) – format kompresji dźwięku stworzony przez Microsoft. W zamierzeniach producenta ma konkurować z formatem MP3.
WMF	wmf (ang. Windows Metafile Format – format metaplików Windows) – format graficzny stosowany w systemach Windows, zawierający instrukcje dla systemu operacyjnego, jak wyświetlać grafikę wektorową i rastrową. Pliki WMF (rozszerzenie .wmf) zajmują mniej miejsca niż zawierające te same informacje bitmapy.
WMI	WMI (ang. Windows Management Instrumentation) – zestaw protokołów i rozszerzeń systemu Windows umożliwiających zarządzanie i dostęp do zasobów komputera, takich jak adaptery sieciowe, aktualnie otwarte programy, lista procesów, odczyty z wbudowanych czujników temperatury, odczytów woltomierzy itp.WMI oferuje również zdalny dostęp do zarządzanych elementów komputera.WMI jest implementacją standardu CIM (ang. Common Information Model), zdefiniowanego przez komitet normalizacyjny DMTF (ang.
WML	Wireless Markup Language (WML) – standardowy język używany do tworzenia oraz kodowania stron i serwisów Internetowych wyświetlanych na urządzeniach przenośnych korzystających z (WAP).
WMM	Windows Movie Maker (WMM) – edytor filmów, który po raz pierwszy został dołączony do systemu operacyjnego Windows Me. Ostatni raz dołączono go do systemu Windows Vista. W systemie Windows 7 można pobrać go za pomocą usługi Windows Live, ponieważ nie jest on dostarczany wraz z programami zawartymi w pakiecie systemowym. Program daje dostęp do opcji takich jak dzielenie filmu na klipy czy dodawanie komentarza audio lub też łączenie obrazów tak aby były w jednym ciągu.
WMM	WME (ang. Wireless Multimedia Extensions), znany także jako WMM (ang. Wi-Fi Multimedia), to standard Wi-Fi Alliance, oparty na IEEE 802.11e. Zapewnia podstawową jakość transmisji w sieciach IEEE 802.11. WMM priorytetuje ruch w czterech kategoriach dostępu (głos, wideo, wysoki priorytet i pobieranie danych w tle), które są wykorzystywane do przydzielania dostępu aplikacjom do zasobów sieciowych.
WMV	Windows Media Video − format kompresji filmów stworzony przez firmę Microsoft.
WOL	Wake on LAN, (WoL) – metoda włączania komputerów poprzez sieć lokalną (LAN).
WPA	WPA (ang. Wi-Fi Protected Access) – standard szyfrowania stosowany w sieciach bezprzewodowych standardu IEEE 802.11.WPA jest następcą mniej bezpiecznego standardu WEP. Standard WPA został wprowadzony przez organizację WiFi. Pierwsza wersja profilu WPA została wprowadzona w kwietniu 2003 roku.
WSDL	Web Services Description Language (WSDL) – opracowany przez Microsoft i IBM, oparty na XML język do definiowania usług internetowych. Język opisuje protokoły i formaty używane przez usługi internetowe. Opisy WSDL mogą być umieszczane w rejestrze UDDI – kombinacja WSDL i UDDI ma się przyczynić do promocji rozwiązań usług internetowych.WSDL wykorzystuje język XML do opisu punktów dostępu do usług internetowych.
WWW	World Wide Web [ˌwɜːldˌwaɪdˈwɛb] (po angielsku: „ogólnoświatowa sieć”), w skrócie Web lub częściej WWW – hipertekstowy, multimedialny, internetowy system informacyjny oparty na publicznie dostępnych, otwartych standardach IETF i W3C. WWW jest usługą internetową, która ze względu na zdobytą popularność bywa błędnie utożsamiana z całym Internetem.
WYSIWYG	WYSIWYG (ang. What You See Is What You Get) – akronim stosowany w informatyce dla określenia metod, które pozwalają uzyskać wynik w publikacji identyczny lub bardzo zbliżony do obrazu na ekranie.Programy spełniające założenia WYSIWYG prezentują na monitorze komputera dane (tekstowe, graficzne) w sposób jak najbardziej zbliżony do uzyskanego po ich wydrukowaniu lub innym przeniesieniu do postaci fizycznej.
X11R6	X Window System – graficzny system komputerowy (system okien) stworzony w latach 80. w laboratoriach Massachusetts Institute of Technology (MIT), obecnie prace nadzoruje X.Org Foundation. Najnowszym wydaniem jest wersja 11, wydanie 7.6.Często oprócz X Window System stosuje się też nazwę X, X11, X11R6 (dla implementacji X.Org w wersjach 6) lub X11R7.
XAML	XAML (ang. eXtensible Application Markup Language, wym. /ˈzæməl/) jest językiem opisu interfejsu użytkownika wykorzystywanym m.in. w technologii Windows Presentation Foundation (w skrócie WPF), która jest elementem platformy .NET Framework począwszy od wersji 3.0.XAML jest językiem opartym na języku XML zoptymalizowanym do opisu bogatych, wizualnych interfejsów, takich jak tworzone w Adobe Flash.
XBL	XBL (XML Binding Language) – język znaczników stosowany do deklaracji zachowania i wyglądu jak widgety XUL oraz elementy XML. W XUL-u raz deklarujemy układ graficzny interfejsu użytkownika aplikacji i następnie (dodajemy style) przystosowując wygląd elementów. scrollbar { -moz-binding: url(‘somefile.xml#binding1’);}gdzie #binding1 jest identyfikatorem id wiązania.
XCOFF	XCOFF (ang. eXtended Common Object File Format) – format plików wykonywalnych – ulepszona wersja COFF. Opracowana przez IBM i używana w systemie AIX.
XDM	XDM (X Window Display Manager) – domyślny menedżer logowania w X11 w systemach unixowych. Został po raz pierwszy wprowadzony w październiku 1988 w wydaniu trzecim X11. Napisał go Keith Packard.Ze względu na surowy i nieprzyjazny interfejs obecnie jest używany rzadko. Zamiast niego zwykle stosuje się GDM, KDM, Entrance, czy LightDM.
XDR	XDR (ang. eXternal Data Representation) – standard wprowadzony w celu ujednolicenia reprezentacji danych w transmisjach sieciowych pomiędzy komputerami o odmiennych architekturach.
XGA	XGA (ang. eXtended Graphics Array) – jeden ze standardów rozdzielczości ekranu 1024×768 pikseli opracowany w 1990 roku przez firmę IBM.Ulepszona rozdzielczość SVGA (800×600) została w tym standardzie rozszerzona do wielkości 1024×768 punktów. Z kolei następcą tej rozdzielczości jest SXGA.XGA pozwala na wyświetlenie obrazu w rozdzielczości 1024×768 punktów i 256 kolorach.Spośród znanych kart graficznych układy Tseng Labs począwszy od ET4000 oferowały sprzętową zgodnośc z 8514/A i XGA.
XHTML	XHTML (ang. Extensible HyperText Markup Language, rozszerzalny język znaczników hipertekstowych) – język służący do tworzenia stron WWW ogólnego przeznaczenia. Specyfikacje XHTML przygotowuje organizacja W3C.XHTML/1.0 nie jest następcą HTML, a jedynie przedstawieniem HTML 4.01 w postaci XML.
XML	XML (ang. Extensible Markup Language, w wolnym tłumaczeniu Rozszerzalny Język Znaczników) – uniwersalny język znaczników przeznaczony do reprezentowania różnych danych w strukturalizowany sposób.XML jest niezależny od platformy, co umożliwia łatwą wymianę dokumentów pomiędzy heterogenicznymi (różnymi) systemami i znacząco przyczyniło się do popularności tego języka w dobie Internetu. XML jest standardem rekomendowanym oraz specyfikowanym przez organizację W3C.
XMMS	XMMS (X Multimedia System) to wieloplatformowy odtwarzacz multimedialny. Odtwarza pliki w formatach WAVE, MP3, Ogg, a także moduły muzyczne (MOD, IT i inne). Obsługa mechanizmu wtyczek pozwala ponadto na obsługę innych typów plików dźwiękowych (np. FLAC).XMMS jest zaawansowanym i wszechstronnym odtwarzaczem. Odtwarza zarówno pojedyncze pliki dźwiękowe, jak i całe playlisty. Dodatkowo mechanizm wtyczek pozwala na poszerzanie jego możliwości.
XMPP	Extensible Messaging and Presence Protocol (XMPP, dawniej Jabber) – protokół bazujący na języku XML umożliwiający przesyłanie w czasie rzeczywistym wiadomości oraz statusu. Protokół ma zastosowanie nie tylko w komunikatorach, ale również w innych systemach natychmiastowej wymiany informacji.Mimo iż nazwa konta na serwerach XMPP jest skonstruowana podobnie jak adres e-mail, nie dotyczy ona tej samej usługi, więc nie może być wykorzystywana przez oprogramowanie pocztowe.
XMS	XMS (ang. eXtended Memory Specification) to specyfikacja dostępu do pamięci rozszerzonej (ang. exteneded memory, znajdującej się powyżej 1 MB) w programach pracujących w systemie operacyjnym DOS na komputerach wyposażonych w procesor 80286 lub wyższy.
XNS	Xerox Network Services lub Xerox Network Systems (w skrócie: Xerox NS, XNS) – zestaw protokołów sieciowych, opracowanych przez firmę Xerox na początku lat osiemdziesiątych. Wiele rozwiązań zastosowanych w XNS zostało później wykorzystanych w protokołach IPX/SPX firmy Novell oraz w modelu TCP/IP.
XPath	XPath (ang. XML Path Language, w wolnym tłumaczeniu Język ścieżek XML, Język ścieżek rozszerzalnego języka znaczników) – język służący do adresowania części dokumentu XML.XPath został oryginalnie zaprojektowany dla XSLT i XPointer, ale znajduje zastosowanie także w DOM oraz językach bazujących na XML, np. XQuery, XUL.
XPI	XPI (ang. Cross Platform Install – instalacja wieloplatformowa) – technologia używana w programach z rodziny Mozilla oraz innych, opartych na języku XUL, służąca do instalowania rozszerzeń do tych programów. Moduł instalacyjny XPI (wymawiane z ang. zippy) to archiwum ZIP, w którym znajdują się: skrypt instalacyjny, który zawiera dyrektywy sterujące procesem instalacji rozszerzenia pliki, zależne od danego rozszerzenia
XPM	XPM (X PixMap) jest formatem plików graficznych używającym zestawu ASCII, stosowanym w X Window System.
XQuery	XQuery (ang. XML Query Language, w tłumaczeniu Język Zapytań XML, Język Zapytań Rozszerzalnego Języka Znaczników) – język zapytań (jednakże posiadający pewne cechy języka programowania) służący do przeszukiwania dokumentów XML. Język XPath od wersji 2.0 uznawany jest za pewien podzbiór XQuery. Typ MIME języka XQuery to application/xquery.
XSL	XSL (ang. Extensible Stylesheet Language, w wolnym tłumaczeniu Rozszerzalny Język Arkuszy Stylów) – funkcyjny język programowania opisujący sposób prezentacji i przekształceń dokumentów zapisanych w formacie XML. W języku tym operuje się na znacznikach i ich ewaluacji, na podobnej zasadzie, co we wszystkich językach operujących na makrach.Pliki XSL są poprawnymi dokumentami XML, a cecha ta jest wykorzystywana do tworzenia rekurencyjnych konstrukcji.
XSL-FO	XSL Formatting Objects lub XSL-FO (Obiekty formatujące XSL) – oparty na XML język znaczników, stosowany do formatowania dokumentów. Według starego podziału XSL-FO jest częścią XSL, zbioru opracowanych przez W3C technik do transformacji i formatowania danych XML. Inne części XSL to XSLT i XPath. W nowym podziale nie ma takiego rozróżnienia, XSL-FO jest nazywany po prostu XSL.W przeciwieństwie do HTML i XHTML, dokumenty XML nie zawierają wbudowanego układu wizualnego.
XSLT	XSLT (ang. XSL Transformations, Extensible Stylesheet Language Transformations, w wolnym tłumaczeniu Przekształcenia Rozszerzalnego Języka Arkuszy Stylów) – oparty na XML-u język przekształceń dokumentów XML. Pozwala na przetłumaczenie dokumentów z jednego formatu XML na dowolny inny format zgodny ze składnią XML-a (np.
XT	IBM PC (Personal Computer) – platforma komputerów osobistych zapoczątkowana 12 sierpnia 1981 roku przez firmę IBM modelem IBM 5150 powszechnie znanym wyłącznie jako IBM PC.Nazwa IBM PC była przez pierwsze dwa lata całkowicie jednoznaczna i odróżniała ten wyrób od innych dostępnych w tym czasie komputerów osobistych takich jak ZX-81 czy produkty z serii Apple II.Gdy w roku 1983 ukazał się kolejny model IBM PC/XT, firma IBM skorzystała z popularności nazwy IBM PC nazywając go IBM PC/rozszerzony (XT to częsty skrót marketingowy angielskiego słowa extended).Popularność tej platformy i wyrobów z nią kompatybilnych – około 90% światowych komputerów – spowodowała, że dla większości konsumentów komputer osobisty, pecet (z języka angielskiego personal computer), jest tożsamy z produktem platformy IBM PC.== §Przypisy ==
XUL	XUL (wym. \zul\, ang. XML-based User-interface Language) – wieloplatformowy język znaczników oparty na języku XML. Używany jest do opisu interfejsu graficznego, między innymi w oprogramowaniu Mozilli tj. Mozilla Suite, Mozilla Firefox, Mozilla Thunderbird oraz przeglądarkach opartych na silniku Gecko. XUL powstał aby usprawnić rozwój przeglądarki Mozilla Firefox.XUL nie jest jeszcze standardem publicznym.
ZFS	ZFS – system plików oryginalnie zaprojektowany przez Sun Microsystems dla systemu operacyjnego Solaris. Nazwa pierwotnie była akronimem od Zettabyte File System, obecnie, ponieważ obsługuje woluminy znacznie większe niż zettabajt, straciła pierwotne znaczenie.Jest on otwartym oprogramowaniem wydanym na licencji Common Development and Distribution License (CDDL). System został również wdrożony w FreeBSD w wersji 7.0.
ZIF	ZIF socket (ang. zero insertion force socket – gniazdo z zerowym naciskiem wstawiania) – podstawka (gniazdo) układu scalonego (np. procesora na płycie głównej komputera), umożliwiająca wymianę układu bez używania siły i bez ryzyka uszkodzenia.ZIF connector (ang. zero insertion force connector – złącze z zerowym naciskiem wstawiania) – złącze dysku twardego Serial ATA (zazwyczaj 1.8 cala) umożliwiające wymianę go bez używania siły i bez ryzyka uszkodzenia.